mūlasarvāstivāda bhikṣu prātimokṣa

namaḥ sarvajñāya ||

Introduction

SC 1 praṇamya pūrvaṁ jagati pradhānaṁ duḥkhālayottīrṇam anantapāram |
sarvajñaśikṣāpadaratnakośam udghāṭayāmy āryagaṇasya madhye || Verse 1 ||

SC 2 trailokyavikhyātayaśaḥpatākaṁ saddharmanādoditasiṁhanādam |
sarvaṁ kaṣāsāditaratnakośaṁ brahmāṇḍacūḍāmaṇighṛṣṭapādam || Verse 2 ||

SC 3 kṛtsnasyāgādhapārasya bauddhasya vinayodadheḥ |
pratiṣṭhāhṛdayaṁ sāraṁ prātimokṣo ’yam ucyate || Verse 3 ||

SC 4 eṣa saddharmarājasya saddharmālekhyasaṁgrahaḥ |
eṣa bhikṣuvaṇiggrāmaḥ śikṣāpaṇyamahāpaṇaḥ || Verse 4 ||

SC 5 eṣa dauḥśīlyaduṣṭānāṁ viṣaviṣkambhaṇo ’gadaḥ |
eṣa yauvanavibhrāntakumāradvipadāṅkuśaḥ || Verse 5 ||

SC 6 eṣa sāgaragambhīrasaṁsārottaraṇaplavaḥ |
eṣa kleśajayo mārgo nṛpater agranāyakaḥ || Verse 6 ||

SC 7 eṣa mokṣapurārohe mūlasopānavat sthitaḥ |
nirvṛte mayi yuṣmākam eṣa śāstety abhiṣṭutaḥ || Verse 7 ||

SC 8 svayaṁ + + + + + kṣumamakṣam caiva yatnataḥ |
nihatākṣaḥ samantaḥ + + + + + + + + + ||

SC 9 + + + + + + + + + + naibhyaty adīkṣitaiḥ |
prātimokṣaḥ sadā rakṣo bhikṣubhir nirmumukṣubhiḥ ||

SC 10 jita pravṛtte ’py ahitāya + + + + + + + |
kṛtopakāre ’py apakartumīhate + + + + + ||

SC 11 prātimokṣasya śravaṇaṁ durlabhaṁ kalpakoṭibhiḥ |
grahaṇaṁ dharaṇaṁ caivatipattiḥ sudurlabhā || Verse 8 ||

buddhānāṁ sukham utpādaḥ sukhā dharmasya dhīṣaṇā sukhā saṁghasya sāmagrī śramaṇānāṁ tapaḥ sukham || Verse 9 ||

SC 12 sukhaṁ darśanam āryāṇāṁ saṁvāso ’pi satā sukhaḥ |
adarśanena bālānāṁ nityam eva sukhaṁ bhavet || Verse 10 ||

SC 13 sukhaṁ dṛṣṭāḥ śīlavantaḥ sukhaṁ dṛṣṭā bahuśrutāḥ |
arhantaś ca sukhaṁ dṛṣṭā vipramuktapunarbhavāḥ || Verse 11 ||

SC 14 sukhā nadī sukhaṁ tīrthaṁ sukhaṁ dharmajito jataḥ |
sukhaṁ prajñāpratilaṁbho hy asmimānakṣayaḥ sukham || Verse 12 ||

SC 15 sukho hi vāsaḥ kṛtaniścayānāṁ jitendriyāṇāṁ ca bahuśrutānām |
śānteṣv araṇyeṣu jarāṁ gatānāṁ vaneṣu nirvāpitayauvanānām || Verse 13 ||

SC 16 nirgatam āyuṣmanto grīṣmāṇāṁ yāvat tāvad avaśiṣṭam | atikrāmati āyuḥ āgataṁ jarāmaraṇam | pralaṅghyate śāstuḥ śāsanam apramādena āuṣmadbhir yogaḥ karaṇīyaḥ | apramādādhigatāhi tathāgatānām arhatāṁ samyaksaṁbuddhānāṁ bodhir iti vā apy evaṁbhāgīyāḥ kuśalā dharmā bodhipakṣyāḥ | kiṁ bhagavataḥ śrāvakasaṁghasya pūrvakālakaraṇīyam alpo ’rtho ’lpakṛtyam | anāgatānām āyuṣmantaś chandapariśuddhiṁ cārocayata ārocitāṁ ca pravedayata |

SC 17 praṇamya śākyasiṁhāya bhūtvā hy asmai kṛtāṁjaliḥ |
prātimokṣaṁ pravakṣyāmi vinayaṁ tac chṛṇotu naḥ || Verse 14 ||

SC 18 śrutvā ca tat karotv atra yathā proktaṁ maharṣiṇā |
aṇumātreṣv avadyeṣu bhavatā yatnakāriṇā || Verse 15 ||

SC 19 yatnād drutaṁ satataṁ yaś ca cittahayaṁ mukhavacaneṣu anusārayati |
prātimokṣakhalīnam api sadṛśaṁ śatakaṇṭakaṁ tīkṣṇaṁ yenātividhyate || Verse 16 ||

SC 20 mahātmanaḥ ye vacanamātreṇa yathābhāgān na nivartante |
puruṣaturagās te khalu kleśaraṇajayino bhaviṣyanti || Verse 17 ||

SC 21 yeṣāṁ tu khalīnam idaṁ na vidyate nāpi antaḥkāmaṁ |
te tu kleśaraṇavimathyatā uddāmā vibhramiṣyanti || Verse 19 ||

nidānam

SC 22 śṛṇotu bhadantaḥ saṁghaḥ adya saṁghasya poṣadhaḥ cāturdaśikaḥ pāṁcadaśiko vā sacet saṁghasya prāptakālaṁ kṣametānujānīyāt saṁgho yat saṁghasya poṣadhaṁ kuryāt prātimokṣasūtroddeśam uddeśayed eṣā jñaptiḥ |

SC 23 poṣadhaṁ vayam āyuṣman kariṣyāmaḥ prātimokṣasūtroddeśam uddeśāmaḥ | yasya syāt āpattiḥ tena āviṣkartavyā | āpattyāṁ asatyāṁ tūṣṇīṁ bhavitavyam | tūṣṇīṁbhāvena ca vayam āyuṣmataḥ pariśuddhān vedayiṣyāmaḥ | yathāpi pratyekaṁ pṛṣṭasya bhikṣor vyākaraṇaṁ bhavati evam evaṁ evaṁrūpāyāṁ bhikṣuparṣadi yāvat trir apy anuśrāvaṇaṁ bhavati | yaḥ punar bhikṣur evaṁrūpāyāṁ bhikṣuparṣadi yāvat trir apy anuśrāvyamāne smaran satīm āpattiṁ nāviṣkaroti saṁprajānan mṛṣāvādo ’sya bhavati | saṁprajānan mṛṣāvādaḥ khalv āyuṣmantaḥ antarāyiko dharma ukto bhagavatā | tasmāt smaratā bhikṣuṇā āpannena viśuddhāpekṣeṇa satī āpattir āviṣkartavyā | āviṣkṛtenāsya phāsu bhavati nāviṣkṛtena na bhavati |

SC 24 uddiṣṭaṁ khalu mayāyuṣmantaḥ prātimokṣasūtroddeśanidānam | tatrāyuṣmataḥ pṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

SC 25 dvir api trir api pṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi |

4 pārājikā rules

SC 26 ime khalu āyuṣmantaś catvāraḥ pārājikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

pārājika 1

SC 27 yaḥ punar bhikṣur bhikṣūṇāṁ śikṣāsājīvasamāpannaḥ śikṣām apratyākhyāya śikṣādaurbalyam anāviṣkṛtyābrahmacaryaṁ maithunaṁ dharmaṁ pratisevate antatas tiryagyonigatayāpi sārdhaṁ, ayam api bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ |

pārājika 2

SC 28 yaḥ punar bhikṣur grāmagatam araṇyagataṁ vā pareṣāṁ adattaṁ steyasaṁkhyātam ādadīta yadrūpeṇādattādānena rājā vainaṁ gṛhītvā rājamātro vā hanyād vā saṁbadhnīyād vā pravāsayed vā evaṁ cainaṁ vadet—tvaṁ bhoḥ puruṣa cauro ’si bālo ’si steno ’sīty evaṁrūpaṁ adattaṁ bhikṣuḥ ādadita, ayam api bhikṣuḥ pārājayiko bhavaty asaṁvāsyaḥ |

pārājika 3

SC 29 yaḥ punar bhikṣur manuṣyaṁ vā manuṣyavigrahaṁ vā svahastena saṁcintya jīvitād vyaparopayet | śastraṁ vainām ādhārayec chastradhārakaṁ vāsya paryeṣeta maraṇāya vainaṁ samādāpayen maraṇavarṇaṁ vāsyānusaṁvarṇayet | evaṁ cainaṁ vadet—haṁbho puruṣa kiṁ tava pāpakenāśucinā durjīvitena mṛtaṁ te bho puruṣa jīvitād varam iti cintānumataiś cittasaṁkalpair anekaparyāyeṇa maraṇāya vainaṁ samādāpayen maraṇavarṇaṁ vāsya anusaṁvarṇayet sa ca tena kālaṁ kuryād ayam api bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ |

pārājika 4

SC 30 yaḥ punar bhikṣur anabhijānann aparijānann asantam asaṁvidyamānam anuttaramanuṣyadharmam alamārya viśeṣādhigamaṁ jñānaṁ vā darśanaṁ sparśavihāratāṁ vā pratijānīyād idaṁ jānāmīdaṁ paśyāmīti sa pareṇa samayena samanuyujyamāno vā asamanuyujyamāno vā āpanno viśuddhiṁ prakṣyaivaṁ vaded ajānann evāham āyuṣmanto ’vocaṁ jānāmīty apaśyāmīti riktaṁ tucchaṁ mṛṣāvyapalapanam anyatrābhimānāt ayam api bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ |

SC 31 uddiṣṭā mayāyuṣmantaś catvāraḥ pārājikā dharmā yeṣāṁ bhikṣur anyatamānyatamam āpattim adhyāpatya na labhate bhikṣubhiḥ sārdhaṁ saṁvāsaṁ bhogaṁ vā yathāpūrvaṁ ca tathāpaścāt pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ |

SC 32 tatrāham āyuṣmantaḥ paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 33 dvir api trir api paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 34 pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi |

13 saṁghāvaśeṣā rules

SC 35 ime khalv āyuṣmantas trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

saṁghāvaśeṣa 1

SC 36 saṁcintya śukravisṛṣṭir anyatra svapnāntarāt saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 2

SC 37 yaḥ punar bhikṣur avalavipariṇatena cittena mātṛgrāmeṇa sārdhaṁ kāyasaṁsargaṁ samāpadyeta hastagrahaṇaṁ vā bāhugrahaṇaṁ vā veṇīgrahaṇaṁ vā anyatamānyatamasya vā aṅgapratyaṅgasaṁsparśanaṁ vā aṅgamarśanaṁ svīkuryāt saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 3

SC 38 yaḥ punar bhikṣur avadalavipariṇatena cittena mātṛgrāmaṁ duṣṭhulayā pāpikayā asabhyayā maithunopasaṁhitayā vācā ābhāṣeta yathāpi tāṁ yuvā yuvatiṁ saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 4

SC 39 yaḥ punar bhikṣur avadalavipariṇatena cittena mātṛgrāmasya purastād ātmanaḥ kāyaparicaryāyā saṁvarṇayed etad agraṁ mātṛsvasaḥ paricaryāṇāṁ yaduta mādṛśaṁ bhikṣuṁ śīlavantaṁ kalyāṇadharmāṇaṁ brahmacāriṇam anena dharmeṇa paricared yaduta maithunopasaṁhitena saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 5

SC 40 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁcaritraṁ samāpadyeta striyaṁ vā puruṣamatena puruṣaṁ vā strīmatena jāyātvena vā jāritvena vā antatas tatkṣaṇikāyām api saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 6

SC 41 svayaṁ yācitā bhikṣuṇā kuṭiṁ kārayitvā asvāmikām ātmoddeśikāṁ prāmāṇikā kuṭiḥ kārayitavyā | tatredaṁ kuṭyāḥ pramāṇaṁ dairghyeṇa dvādaśa vitastayaḥ sugatavitastyā tīryak saptāntarataḥ | tena bhikṣuṇā bhikṣavo ’bhinetavyāḥ vāstudarśanāya | abhinītair bhikṣubhir vāstu draṣṭavyam anārambhaṁ saparikramam | sārambhe ced bhikṣur vāstuny aparākrame svayaṁ yācitāṁ kuṭiṁ kārayed asvāmikām ātmoddeśakāṁ bhikṣūṁś ca nābhinayed vāstu darśanāya anabhinītair bhikṣubhiḥ adarśitavāstuni pramāṇaṁ vātikramet saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 7

SC 42 mahallakaṁ punar bhikṣuḥ vihāraṁ kārayamānāḥ sasvāmikaṁ saṁghoddeśakaṁ tena bhikṣuṇā bhikṣavo ’bhihitavyā vāstudarśanāya | ataḥ abhinītair bhikṣubhir vāstu draṣṭavam anāraṁbhaṁ saparikramam | sāraṁbhe ced bhikṣur vāstuny aparikrame mahantaṁ vihāraṁ kārayitvā yat sasvāmikaṁ saṁghoddeśakaṁ bhikṣūṁś ca nābhinayed vāstudarśanāya saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 8

SC 43 yaḥ punar bhikṣur dviṣṭoddeśād apratītaḥ śuddhaṁ bhikṣuṁ amūlakena pārājikena dharmeṇānudhvaṁsayed apy evainaṁ brahmacaryāc cyāvayeyam iti tasya ca apareṇa samayena samanuyujyamāno vā asamanuyujyamāno vā amūlakam eva svādhikaraṇaṁ bhaved bhikṣuś ca dveṣe pratiṣṭhed dveṣeṇāvocam iti saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 9

SC 44 yaḥ punar bhikṣur dviṣṭoddeśād apratītaḥ śuddhaṁ bhikṣuṁ anyasya vā anyathābhāgīyasya adhikaraṇasya kañcid eva leśamātraṁ dharmam upādāya pārājikena dharmeṇa anudhvaṁsayed apy evainaṁ brahmacaryāc cyāvayeyam iti tasya ca apareṇa samayena samanuyujyamānasya vā samanuyujyamānasya vā anyabhāgīyaṁ tad adhikaraṇaṁ bhavati kaścid eva leśoddeśamātro dharma upātto bhavati bhikṣuś ca dveṣe pratiṣṭhed dveṣād avocam iti saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 10

SC 45 yaḥ punar bhikṣuḥ samagrasya saṁghasya bhedāya parākramed bhedakaraṇasaṁvartanīyaṁ cādhikaraṇaṁ samādhāya pragṛhya tiṣṭhet sa bhikṣur bhikṣubhir idaṁ syād vacanīyaḥ—mā tvam āyuṣman samagrasya saṁghasya bhedāya parākramed bhedakaraṇasaṁvartanīyaṁ cādhikaraṇaṁ samādhāya pragṛhya tiṣṭha | sametv āyuṣman sārdhaṁ saṁghena samagro saṁghasahitaḥ saṁmodamāno ’vivadamānaḥ ekāgradharmoddeśaḥ ekakṣīrodakībhūtaḥ śāstu darśayamānaḥ sukhaṁ sparśaṁ vihāraṁ tu niśṛja tvam āyuṣman idam evaṁrūpaṁ saṁghabhedakaraṇaṁ vastu | evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tathaiva vastu samādāya pragṛhya tiṣṭhet śuddhas tu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ na ca pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuyoktavyaḥ samanuśāsitavyaḥ tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyujyamānaḥ samanuśiṣyamānas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 11

SC 46 tasya khalu bhikṣor bhikṣavaḥ syur sahāyakāḥ vyagravādinaḥ eko vā dvau vā saṁbahulā vā te tān bhikṣūn evaṁ vadeyuḥ—mā yūyam āyuṣmantaḥ taṁ bhikṣuṁ kalyāṇaṁ vā pāpakaṁ vā kiṁcid vadata tat kasmād dhetor dharmavādī āyuṣmanto bhikṣur vinayavādī ca so ’smākaṁ caiṣaś chandaṁ ca ruciñ cādāya tu vyāharati | jānaṁś ca sa bhikṣur bhāṣate nājānan yac cāsya bhikṣoḥ rocate ca kṣamate ca asmākam api rocate ca kṣamate ca iti | te bhikṣavo bhikṣubhir evaṁ syur vacanīyā—māyuṣmanta evaṁ vadantu na ca sa bhikṣur dharmavādī na vinayavādī adharmaṁ caiṣo ’vinayaṁ cāsmākaṁ chandaṁ ruciñ cādāya tu vyāharati nājānaṁś ca sa bhikṣur bhāṣate jānaṁś ca yac cāsya bikṣoḥ rocate ca kṣamate ca tavāyuṣmato ’pi saṁghabhedaḥ na rocate māyuṣmatām api saṁghabhedo rocate sametv āyuṣmantaḥ saṁghena samagro hi saṁgho saṁmodamāno avivadamāno ekāgradharmoddeśaḥ ekakṣīrodakībhūtaḥ śāstu darśayamānaḥ sukhaṁ sparśaṁ viharantu | tiṣṭha mā tvam āyuṣman saṁghabhedāya niḥsṛja imām evaṁrūpāṁ saṁghabhedakarāṁ kathām | evaṁ te bhikṣavo bhikṣubhiḥ dvir api trir api samanuyoktavyāḥ samanuśāsitavyās tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyoktavyāḥ samanuśāsitavyāḥ pratiniḥsṛjeyuḥ ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjeyuḥ saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 12

SC 47 saṁbahulā bhikṣavaḥ anyatamaṁ grāmaṁ vā nigamaṁ vā upaniḥśritya vihareyus te ca syuḥ kuladūṣakāḥ pāpasamācārāḥ teṣāṁ ca kulāni duṣṭāni dṛśyeran vā śrūyeran vā prajñāyeran vā | te bhikṣavaḥ bhikṣubhir evaṁ syur vacanīyāḥ—āyuṣmantaḥ kuladūṣakāḥ pāpasamācārāḥ yuṣmākaṁ kulāni duṣṭāni dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi yuṣmākaṁ ca te pāpasamācārā dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi prakramadhvaṁ āyuṣmantaḥ yūyaṁ asmād āvāsād alaṁ yuṣmākaṁ iha vāseneti | evaṁ cet te bhikṣavas tān bhikṣūn vadeyuḥ—chandagāmina āyuṣmantaḥ bhikṣava dveṣagāmino mohagāmino bhayagāminaś ca evaṁrūpāyāḥ āpattyāḥ ekatya bhikṣūn pravāsayanty ekatya bhikṣūn na pravāsayantīti | tatra bhikṣavaḥ evaṁ syur vacanīyāḥ—mā āyuṣmanta evaṁ vadata | ekatya bhikṣavaś chandagāmino dveṣagāmino mohagāmino bhayagāminaś ca evaṁrūpāyāḥ āpattyāḥ ekatya bhikṣūn pravāsayanty ekatya bhikṣūn na pravāsayantīti | tat kasmād dhetoḥ | neme bhikṣavaś chandagāmino dveṣagāmino mohagāmino bhayagāminaś ca āyuṣmanta khalu kuladūṣakāḥ pāpasamācārāḥ yuṣmākaṁ kulāni duṣṭāni dṛśyante ’pi śrūyante ’pi pāpakāś ca yuṣmākaṁ samācārā dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi | bhikṣava āyuṣmantaś chandagāmino dveṣagāmino mohagāmino bhayagāminaś ca—niḥsṛjata imām evaṁrūpāṁ kathām | te bhikṣavaḥ bhikṣubhir evaṁ bhāsitavyāḥ—evaṁ cet pratiniḥsṛjeyuḥ ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjeyuḥ dvir api trir api samanuyoktavyāḥ samanuśāsitavyās tasya pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyoktavyāḥ samanuśāsitavyāḥ pratiniḥsṛjeyuḥ ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjeyuḥ saṁghāvaśeṣaḥ |

saṁghāvaśeṣa 13

SC 48 bhikṣur iha kaścid durvācyasvabhāvo bhavati uddeśyaparyāpannaiḥ śikṣāpadaiḥ sugatasūtraparyāpannaiḥ bhikṣubhiḥ sahadharmeṇa sahavinayenocyamāna ātmānam avacanīyaṁ karoti—mā mām āyuṣmantaḥ yūyaṁ kiṁcid vadata kalyāṇam akalyāṇaṁ vā aham api āyuṣmataḥ na kiṁcid vakṣyāmi kalyāṇam akalyāṇaṁ vā viramantu āyuṣmantaḥ mama vacanād aham api viraṁsyāmi yuṣmākaṁ vacanād iti | sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyo—āyuṣman uddeśyaparyāpannaiḥ śikṣāpadaiḥ sugatasūtraparyāpannaiḥ bhikṣubhiḥ sahadharmeṇa sahavinayenocyamāna ātmānam tvaṁ avacanīyaṁ karoṣi āyuṣman vacanīyam eva ātmānaṁ karotu āyuṣmantam bhikṣavo sahadharmeṇa sahavinayena vadantu āyuṣmān api bhikṣūn sahadharmeṇa sahavinayena vadatu evaṁ saṁbaddhā hi tasya bhagavataḥ tathāgatasya arhato samyaksaṁbuddhasya pariṣad yad idaṁ anyonyavacanīyād anyonyāpattivyutthāpanād iti māyuṣman ātmānaṁ avacanīyaṁ karotu | sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ bhāsitavyaḥ—evaṁ ced tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuyoktavyaḥ samanuśāsitavyas tasya pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyoktavyaḥ samanuśāsitavyaḥ pratiniḥsṛjed tad vastu ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet saṁghāvaśeṣaḥ |

SC 49 uddiṣṭā mayāyuṣmantas trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmāḥ | nava prathamāpattayaś catvāro yāvattṛtīyakā yeṣāṁ bhikṣur anyatamānyatamaṁ dharmam āpanno yāvatkālaṁ jānan pratichādayati tāvatkālaṁ tena akāmataḥ paryuṣitavyam | akāmataḥ paryuṣitaparivāsena bhikṣuṇā uttariṣaḍrātraṁ saṁghamānatvaṁ cartavyaṁ bhavati | cīrṇamānatto bhikṣur āvarhaṇapratibaddhaḥ kṛtānudharmaḥ bhikṣusaṁghasya ārādhitacitto yatra syād viṁśatigaṇo bhikṣusaṁghasya tatra ca so bhikṣur āvarhitavyaḥ | ekenāpi ced ūno viṁśatigaṇo bhikṣusaṁghas taṁ bhikṣum āvarhet sa ca bhikṣur anāvrīḍas te ca bhikṣavo gārhyāḥ tatra samayaḥ |

SC 50 yatrāhaṁ āyuṣmataḥ paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 51 dvir api trir api paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 52 pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evaitad dhārayāmi |

2 aniyata rules

SC 53 imau khalu āyuṣmantau dvau aniyatau dharmau anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchataḥ |

aniyata 1

SC 54 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdham eka ekikayā rahasi praticchanne āsane niṣadyāṁ kalpayed alaṁ kāmayitum | sacec chrāddheyavacanopāsikā trayāṇāṁ dharmāṇām anyatamānyatamadharmeṇa vadet pārājikena vā saṁghādiśeṣeṇa vā pāyantikena vā niṣadyāṁ bhikṣuḥ pratijānamānaḥ trayāṇāṁ dharmāṇām anyatamānyatamena dharmeṇa kārayitavyaḥ pārājikena vā saṁghāvaśeṣeṇa vā pāyantikena vā yena yena vā punaḥ śrāddheyavacanopāsikā taṁ bhikṣuṁ dharmeṇa vadet tena tena dharmeṇa sa bhikṣuḥ kārayitavyo ’yaṁ dharmo ’niyataḥ |

aniyata 2

SC 55 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdham eka ekikayā rahasi praticchanne āsane niṣadyāṁ kalpayen nālaṁ kāmayitum | sacec chrāddheyavacanopāsikā dvayor dharmayoḥ anyatamānyatamadharmeṇa vadet saṁghāvaśeṣeṇa vā pāyantikena vā niṣadyāṁ bhikṣuḥ pratijānato dvayor dharmayoḥ saṁghāvaśeṣeṇa vā pāyantikena vā yena yena vā punaḥ śrāddheyavacanopāsikā taṁ bhikṣuṁ dharmeṇa vadet tena tena dharmeṇa sa bhikṣuḥ kārayitavyo ’yam api dharmo ’niyataḥ |

SC 56 uddiṣṭā me āyuṣmantaḥ dvāv aniyatau dharmau | tatrāham āyuṣmataḥ paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 57 dvir api trir api paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ

SC 58 pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi |

30 naisargikapāyantika rules

SC 59 ime khalu āyuṣmantas triṁśan naisargikāḥ pāyantikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

naisargikapāyantika 1

SC 60 niṣṭhitacīvareṇa bhikṣuṇā uddhṛte kaṭhine daśāhaparamaṁ atirekacīvaram avikalpitaṁ dhārayitavyaṁ tataḥ uttari dhārayen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 2

SC 61 niṣṭhitacīvaro bhikṣuḥ uddhṛtakaṭhine ekarātram api cet trayāṇāṁ cīvarāṇām anyatamānyatamasya cīvarād bahiḥsīmāṁ vipravased anyatra saṁghasaṁmatyā naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 3

SC 62 niṣṭhitacīvarasya bhikṣor uddhṛte kaṭhine utpatya akālacīvaram ākāṁkṣinā tena bhikṣuṇā tac cīvaraṁ pratigṛhītavyaṁ pratigṛhya sacet paripūryate kṣipram eva kṛtvā dhārayitavyam | no cet paripūryate māsaparamaṁ tena bhikṣuṇā tac cīvaram upanikṣiptavyaṁ satyāṁ cīvarapratyāśāyām ūnasya vā paripūrayet tataḥ uttari upanikṣipen naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 4

SC 63 yaḥ punar bhikṣur ajñātikayā bhikṣuṇyā purāṇacīvaraṁ dhāvayed raṁjayed ākoṭayed vā naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 5

SC 64 yaḥ punar bhikṣur ajñātikayā bhikṣuṇyā santikāc cīvaraṁ pratigṛhṇīyād anyatra parivartakān naisargikapātayantikā |

naisargikapāyantika 6

SC 65 yaḥ punar bhikṣur ajñātigṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vopasaṁkramya cīvaraṁ vijñāpayed anyatra samayān naisargikapāyantikā | tatrāyaṁ samaya ācchinnacīvaro bhikṣur bhavati naṣṭacīvaro dagdhacīvaro ūḍhacīvaro hṛtacīvaro ’yaṁ tatra samayaḥ |

naisargikapāyantika 7

SC 66 ācchinnacīvareṇa bhikṣuṇā naṣṭacīvareṇa dagdhacīvareṇa ūḍhacīvareṇa hṛtacīvareṇājñātigṛhapatinā gṛhapatipatnīṁ cīvaraṁ vijñāpayitavyaḥ taṁ cec chrāddho brāhmaṇo gṛhapatir vātyarthaṁ saṁbahulaiś cīvaraiḥ pravārayed ākāṁkṣatā tena bhikṣuṇā sāntarottaraparamaṁ tasmāc cīvaraṁ pratigṛhītavyaṁ tata uttari pratigṛhṇīyān naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 8

SC 67 bhikṣuṁ khalūddiśyājñātinā gṛhapatinā gṛhapatipatnyā vā cīvaracetanakāni pratyupasthāpitāni syuḥ ebhir ahaṁ cīvaracetanakair evaṁrūpaṁ caivaṁrūpaṁ ca cīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmā bhikṣur upasaṁkramiṣyati tam ācchādayiṣyāmi cīvareṇa kāle kalpikeneti | tatra caiko bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ san kaṁcid eva vikalpaṁ pratipadya tam ajñātiṁ gṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vopasaṁkramyaivaṁ vaded yāni tāni āyuṣmatā mām uddiśya cīvaracetanakāni pratyupasthāpitāni sādhyāyuṣmaṁs te cīvaracetanakair evaṁrūpaṁ caivaṁrūpaṁ ca cīvaraṁ cetayitvā ācchādaye ’haṁ cīvareṇa kālena kalpikeneti | abhiniṣpanne cīvare naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 9

SC 68 bhikṣuṁ khalūddiśyājñātinā gṛhapatinā gṛhapatipatnyā ca pratyekapratyekāni cīvaracetanakāni pratyupasthāpitāni syuḥ | ebhir āvāṁ pratyekapratyekaiḥ cīvaracetanakair evaṁrūpaṁ caivaṁrūpaṁ ca pratyekapratyekaṁ cīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmā bhikṣur upasaṁkramiṣyati tam ācchādayiṣyāvaḥ | pratyekapratyekābhyāṁ cīvaracetanakābhyāṁ kāle kalpikābhyām iti | tatra cet sa bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ san kaṁcid eva vikalpam āpatya tam ajñātigṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vopasaṁkramyaivaṁ vaded yāni tāny āyuṣmatyātmān uddiśya pratyekapratyekāni cīvaracetanakāni pratyupasthāpitāni | sādhyāyuṣmatau tau pratyekapratyekaiś cīvaracetanakair evaṁrūpaṁ caivaṁrūpaṁ ca cīvaraṁ cetayitvā ācchādayatām ubhāv api bhūtvā ekaikena cīvareṇa kāle kalpikena kalyāṇakāmatām upādāyābhiniṣpanne cīvare naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 10

SC 69 bhikṣuṁ khalūddiśya rājñā vā rājamātreṇa vā brāhmaṇena vā gṛhapatinā vā naigamena vā jānapadena vā dhaninā vā śreṣṭhinā vā sārthavāhena vā dūtasya haste cīvaracetanakāni anupreṣitāni syuḥ | atha sa dūtas tāni cetanakāni ādāya yena sa bhikṣus tenopasaṁkrāmed upasaṁkramya taṁ bhikṣum evaṁ vaded yat khalv ārya jānīyāt tvām uddiśya rājñā vā rājamātreṇa vā brāhmaṇena vā gṛhapatinā vā naigamena vā jānapadena vā dhaninā vā śreṣṭhinā vā sārthavāhena vā cīvaracetanakena vānupreṣitāny āryaṁ pratigṛhṇātv anukampām upādāya | tena bhikṣuṇā sa dūta idaṁ syād vacanīyaḥ—gacchāyuṣman dūta bhikṣūṇāṁ cīvaracetanakāni patyante parigṛhītuṁ | cīvaraṁ tu vayaṁ labdhvā pratigṛhṇīmaḥ kāle kalpikaṁ | sa dūtas taṁ bhikṣum evaṁ vaded asti kaścid āryāṇāṁ vaiyyāvṛtyakaro ya āryāṇāṁ vaiyyāvṛtyaṁ pratyanubhavatīti | cīvarārthikena bhikṣuṇā vaiyyāvṛtyakaro vyapadeṣṭavya ārāmiko vā upāsako vā ete dūta bhikṣūṇāṁ vaiyyāvṛtyakarā ete bhikṣūṇāṁ vaiyyāvṛtyaṁ pratyanubhavantīti | atha sa dūtas tāni cīvaracetanakāny ādāya yena sa vaiyyāvṛtyakaras tenopasaṁkrāmet | upasaṁkramya taṁ vaiyyāvṛtyakaram evaṁ vadet | khalv āyuṣman vaiyyāvṛtyakara jānīyā ebhis taṁ cīvaracetanakair evaṁrūpam caivaṁrūpaṁ ca cīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmā bhikṣur upasaṁkramiṣyati tam ācchādayethā cīvareṇa kāle kalpiteneti | atha sa dūtas taṁ vaiyyāvṛtyakaraṁ sādhu ca suṣṭhu ca samanuyujya samanuśiṣya yena sa bhikṣus tena saṁkrāmet | upasaṁkramya taṁ bhikṣum evaṁ vaded yo ’sāv āryeṇa vaiyyāvṛtyakaro vyapadiṣṭaḥ samanuśiṣṭaḥ samayena tam upasaṁkrāmethā ācchādayiṣyati sa satvāṁ cīvareṇa kāle kalpiteneti | cīvarārthikena bhikṣuṇā vaiyyāvṛtyakara upasaṁkramya dvis triś codayitavyaḥ smārayitavyo ’rthiko ’smy āyuṣman vaiyyāvṛtyakara cīvareṇārthiko ’smy āyuṣman vaiyyāvṛtyakara cīvareṇeti | dvis triś codayataḥ smārayataḥ sacet tac cīvaram abhiniṣpadyate ity evaṁ kuśalaṁ no ced abhiniṣpadyeta catuṣpaṁcaṣaṭkṛtvaḥ paraṁ tūṣṇīm uddeśe sthātavyaṁ catuṣpaṁcaṣaṭkṛtvā paraṁ tūṣṇahīm uddeśe sthitasya sacet tac cīvaram abhiniṣpadyeta ity evaṁ kuśalaṁ no ced abhiniṣpadyeta na uttari dhyāyacchec cīvarasyābhinivartaye abhiṣpanne cīvare naisargikapāyantikā | no ced abhiniṣpadyeta yasyā diśas tāni cīvaracetanakāny ānītāni tatra svayaṁ vā gantavyam āpto vā dūto ’nupreṣitavyaḥ yāni tāny āyuṣmadbhir evaṁnāmānaṁ bhikṣum uddiśya cīvaracetanakāny anupreṣitāni na tāni tasya bhikṣoḥ kaṁcid arthaṁ spharanti prajānātv āyuṣmantaḥ svam arthaṁ mā vo ’rthaḥ praṇaśyatv ity ayaṁ tatra sāmayaḥ |

naisargikapāyantika 11

SC 70 yaḥ punar bhikṣur navaṁ kauśeyasaṁstaraṁ kārayen naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 12

SC 71 yaḥ punar bhikṣuḥ śuddhakālakānām eḍakaromnāṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayen naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 13

SC 72 navaṁ bhikṣuṇā saṁstaraṁ kārayatā dvau bhāgau śuddhakālakānām eḍakaromnām ādātavyau tṛtīyo ’vadātānāṁ caturtho gocarikāṇām anādāya ced bhikṣur dvau bhāgau śuddhakālakānām eḍakaromnāṁ tṛtīyo ’vadātānāṁ caturtho gocarikāṇāṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayen naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 14

SC 73 navaṁ bhikṣuṇā saṁstaraṁ kārayatā akāmaṁ ṣaḍ varṣāṇi kṛtvā dhārayitavyam | arvāk ced bhikṣuḥ ṣaṇṇāṁ varṣāṇāṁ taṁ purāṇasaṁstaraṁ niḥsṛjya vā aniḥsṛjya vā anyaṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayed anyatra saṁghasaṁmatyā saṁghasaṁvṛtyā naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 15

SC 74 navaṁ bhikṣuṇā niṣadanaṁ kārayitā purāṇaniṣadanasāmantakāt sugatavitastir ādātavyā navasya durvarṇīkaraṇāya | anādāya ced bhikṣuḥ purāṇaniṣadanasāmantakāt sugatavitastiṁ navasya durvarṇīkaraṇāya navaṁ niṣadanaṁ paribhuṁjīta naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 16

SC 75 bhikṣoḥ khalv adhvapratipannasyotpadyerann eḍakaromāṇy ākāṁkṣatā tena bhikṣuṇā pratigṛhītavyāni pratigṛhya yāvat triyojanaparamaṁ svayaṁ hartavyāny asati hārake tata uttari pāren naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 17

SC 76 yaḥ punar bhikṣur ajñātikayā bhikṣuṇyā eḍakaromāṇi dhāvayed raṁjayed vivaṭed vivaṭāpayed vā naisargikapāyantikā |

naisargikapāyantika 18

SC 77 yaḥ punar bhikṣuḥ svahastaṁ jātarūparajatam udgṛhṇīyād udgrāhanasatvā naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 19

SC 78 yaḥ punar bhikṣur nānāprakāraṁ rūpikavyavahāraṁ samāpadyeta naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 20

SC 79 yaḥ punar bhikṣur nānāprakāraṁ krayavikrayaṁ samāpadyeta naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 21

SC 80 daśāhaparamaṁ bhikṣuṇā atirekapātraṁ dhārayitavyaṁ tata uttaraṁ paridhārayen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 22

SC 81 yaḥ punar bhikṣur ūnapaṁcabandhanena pātreṇa pāribhogikenānyaṁ navaṁ pātraṁ paryeṣeta | kalyāṇakāmatām upādāyābhiniṣpanne pātre naisargikā pāyantikā | tena bhikṣuṇā tat pātraṁ bhikṣuparṣady upaniḥsṛṣṭavyaḥ yaḥ tasyāṁ bhikṣuparṣadi pātraparyanto bhavati | tat tasya bhikṣor anupradātavyam idaṁ te bhikṣoḥ pātraṁ vādhiṣṭhātavyaṁ na vikārayitavyaṁ sacen mandaṁ mandaṁ paribhoktavyaṁ yāvad bhedanaparyantam upādāya ity ayaṁ tatra samayaḥ |

naisargikapāyantika 23

SC 82 yaḥ punar bhikṣuḥ svayaṁ yācitena sūtreṇājñātinā tantuvāyena cīvaraṁ vāyeyam iti niṣpanne cīvare naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 24

SC 83 bhikṣuṁ khalūddiśyājñātiḥ gṛhapatir vā gṛhapatipatnī vājñātitantuvāyena cīvaraṁ vāyayet tatra cet sa bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ san kaṁcid eva vikalpam āpadya tam ajñātiṁ tantuvāyam upasaṁkramyaivaṁ vadet | yat khalv āyuṣmāṁs tantuvāya jānīyā idaṁ cīvaram asmān uddiśya ūyate sādhv āyuṣmaṁs tantuvāya idaṁ cīvaraṁ suvistṛtaṁ ca kuru suvilikhitaṁ ca suvitakṣitaṁ ca svākoṭitaṁ cāpy eva vayam āyuṣmate tantuvāyāya kāṁcid eva mātram upasaṁhariṣyāmo yaduta piṇḍapātaṁ vā piṇḍapātamātraṁ vā piṇḍapātasaṁbalaṁ vā cīvarasyābhiniṣpattaye abhiniṣpanne cīvare naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 25

SC 84 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoś cīvaraṁ datvā tataḥ paścād abhiṣiktaḥ kupitaś caṇḍībhūto nātmamanā ācchindyād ācchedayed vā evaṁ cainaṁ vaded ānaya bhikṣo cīvaraṁ na te bhūyo dadāmīti | tena bhikṣuṇā tac cīvaraṁ tac ca śeṣam upaniḥsṛṣṭavyaṁ bhuktasya ca naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 26

SC 85 daśāham āgatāyāṁ kārtikyāṁ paurṇamāsyāṁ bhikṣor utpadyetātyayakacīvaram ākāṁkṣatā tena bhikṣuṇā pratigṛhītavyaṁ pratigṛhya yāvac cīvaradānakālasamayād dhārayitavyaṁ tata uttaraṁ dhārayen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 27

SC 86 bhikṣavaḥ khalu saṁbahulāḥ āraṇyakeṣu śayanāsaneṣu na varṣakā bhavanti sāśaṅkasaṁmateṣu nānābhayasaṁmateṣu sapratibhayabhairavasaṁmateṣu ākāṁkṣatā āraṇyakena bhikṣuṇā trayāṇāṁ cīvarāṇām anyatamānyatamaṁ cīvaram antargṛhe upanikṣiptavyaṁ syāt khalv āraṇyakasya bhikṣos tadrūpapratyayo bahiḥsīmāṁ gantuṁ ṣaḍrātraparamam āraṇyakena bhikṣuṇā tasmāc cīvarād bahiḥsīmāṁ vipravastavyaṁ tata uttari vipravasen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 28

SC 87 māsyaḥ śeṣo grīṣmāṇāṁ bhikṣuṇā varṣāśāṭīcīvaraṁ paryeṣitavyam ardhamāsāvaśiṣṭā kṛtvā dhārayitavyam | arvāk ced bhikṣuḥ śeṣo grīṣmāṇāṁ varṣāśāṭīcīvaraṁ paryeṣeta ūrdhvam ardhamāsāvaśiṣṭā varṣāḥ kṛtvā dhārayen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 29

SC 88 yaḥ punar bhikṣur jānan sāṁghikaṁ lābhaṁ pariṇatam ātmanaḥ paudgalikaṁ pariṇāmayen naisargikā pāyantikā |

naisargikapāyantika 30

SC 89 yāni tāni bhagavatā glānānāṁ bhikṣūṇāṁ sāṁpreyāṇi pratisevanīyāni bhaiṣajyāny ākhyātāni tadyathā sarpis tailaṁ madhu phāṇitaṁ tāny ākāṁkṣatā glānena bhikṣuṇā saptāhaparamaṁ svayam adhiṣṭhāya saṁnidhikāraparibhogena paribhoktavyāni tata uttari paribhuṁjīta naisargikā pāyantikā |

SC 90 uddiṣṭā me āyuṣmantas triṁśan naisargikapāyantikā dharmāḥ | tatrāham āyuṣmantaḥ paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ dvir api trir api paripṛcchāmi—kaścit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi |

90 pāyantikā rules

SC 91 ime khalv āyuṣmantaḥ navatiḥ pāyantikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

pāyantika 1

saṁprajānan mṛṣāvādāt pāyantikā |

pāyantika 2

ūnamanuṣyavādāt pāyantikā |

pāyantika 3

bhikṣupaiśunyāt pāyantikā |

pāyantika 4

SC 92 yaḥ punar bhikṣur jānan samagreṇa saṁghena yathādharmam adhikaraṇam upanikṣiptaṁ punaḥ karmaṇaḥ khoṭayet pāyantikā |

pāyantika 5

SC 93 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmasyottari ṣaṭpaṁcikayā vācā dharmaṁ deśayed anyatra vijñapuruṣāt pāyantikā |

pāyantika 6

SC 94 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannāya pudgalāya padaśo dharmaṁ vācayet pāyantikā |

pāyantika 7

SC 95 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannāya pudgalāya duṣṭhulāpattim ārocayed anyatra saṁghasaṁmatyān pāyantikā |

pāyantika 8

SC 96 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannāya pudgalāyottaraṁmanuṣyadharmam ārocayed bhūtāt pāyantikā |

pāyantika 9

SC 97 yaḥ punar bhikṣuḥ pūrvaṁ samanujño bhūtvā tataḥ paścād evaṁ vaded yathā saṁstutikayāyuṣmantaḥ sāṁghikaṁ lābhaṁ pariṇatam ātmanaḥ paudgalikaṁ pariṇāmayantīti pāyantikā |

pāyantika 10

SC 98 yaḥ punar bhikṣur anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśe uddiśyamāne evaṁ vadet kiṁ punar ebhir āyuṣmantaḥ kṣudrānukṣudraiḥ śikṣāpadair anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśair uccāryamānair yāni bhikṣūṇāṁ kaukṛtyāya saṁvartante ālekhāya vilekhāya vileṭhāya vipratisārāyeti śikṣāpadavilaṁghanāt pāyantikā |

pāyantika 11

bījagrāmabhūtagrāmapātanapātāpanāt pāyantikā |

pāyantika 12

avadhyānakṣipaṇāt pāyantikā |

pāyantika 13

ājñāviheṭhanāt pāyantikā |

pāyantika 14

SC 99 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghikaṁ maṁcaṁ vā pīṭhaṁ vā vṛṣiko vā biṁbopadhānacaturaśrakaṁ vā abhyavakāśe upanikṣipyoparikṣipya vā anuddhṛtānuddhṛtya vā tato viprakrāmet santaṁ bhikṣum anavalokyānyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 15

SC 100 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghike vihāre tṛṇasaṁstaraṁ vā parṇasaṁstaraṁ vā saṁstīrya vā saṁstārya vā anuddhṛtyānuddhārya vā tato viprakrāmet santaṁ bhikṣum anavalokyānyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 16

SC 101 yaḥ punar bhikṣur abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍībhūto ’nāttamanā sāṁghikād vihārād bhikṣuṁ niṣkarṣen niṣkārṣāpayed vā anyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 17

SC 102 yaḥ punar bhikṣur jānan sāṁghike vihāre pūrvopagatānāṁ bhikṣūṇāṁ tataḥ paścād āgatyānupraskandyāsane niṣadyāṁ śayyāṁ vā kalpayed yasya saṁbādho bhaviṣyati sa viprakramiṣyatīti ity eva pratyayaṁ kṛtvā pāyantikā |

pāyantika 18

SC 103 yaḥ punar bhikṣur jānan sāṁghike vihāre uparivihāyasikṛtāyāṁ kuṭikāyām āhāryapādake maṁce vā pīṭhe vā sahasā balenābhipaded vābhinipadyeta vā pāyantikā |

pāyantika 19

SC 104 yaḥ punar bhikṣur jānan saprāṇakenodakena tṛṇaṁ vā gomayaṁ vā mṛttikāṁ vā siñcet siñcayed vā pāyantikā |

pāyantika 20

SC 105 mahāntaṁ bhikṣuṇā vihāraṁ kārayitvā yāvad dvārakośārgalasthānād ālokasaṁjñinā bhūmiparikarmopādāya dvau vā trayo vā chedanaparyāyāḥ saharitāḥ adhiṣṭhātavyāḥ tata uttari adhitiṣṭhet pāyantikā |

pāyantika 21

SC 106 yaḥ punar bhikṣur asaṁmataḥ saṁghena bhikṣuṇīr avavadet tadrūpadharmasamanvāgamāt pāyantikā |

pāyantika 22

SC 107 saṁmataś cāpi bhikṣur saṁghena yāvat sūryāstagamanakālasamayāt pāyantikā |

pāyantika 23

SC 108 yaḥ punar bhikṣur bhikṣum evaṁ vaded āmiṣakiṁcithetor bhikṣavo bhikṣuṇīr avadantīti pāyantikā |

pāyantika 24

SC 109 yaḥ punar bhikṣur ajñātikāyai bhikṣuṇyai cīvaraṁ dadyād anyatra parivartakāt pāyantikā |

pāyantika 25

SC 110 yaḥ punar bhikṣur ajñātikāyā bhikṣuṇyāś cīvaraṁ kuryāt pāyantikā |

pāyantika 26

SC 111 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇīsārtheṇa sārdham adhvānamārgaṁ pratipadyeta ato grāmāntaram api pāyantikā | tatrāyaṁ samayaḥ sārthagamanīyo mārgo bhavati sāśaṅkasaṁmataḥ sabhayasaṁmataḥ sapratibhayabhairavasaṁmato ’yaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 27

SC 112 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇīsārtheṇa sārdhaṁ saṁvidhāya ekanāvam abhirohed ūrdhvagāminīṁ vā adhogāminīṁ vānyatra tīryakpārasantaraṇāt pātayantikā |

pāyantika 28

SC 113 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmena sārdham eka ekayā rahasi praticchanne āsane niṣadyāṁ kalpayet pāyantikā |

pāyantika 29

SC 114 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇyā sārdham eka ekikayā rahasi praticchanne tiṣṭhet pāyantikā |

pāyantika 30

SC 115 yaḥ punar bhikṣur jānan bhikṣuṇīparipācitaṁ piṇḍapātaṁ paribhuṁjītānyatra pūrvaṁ gṛhisamāraṁbhāt pāyantikā |

pāyantika 31

SC 116 paraṁparabhojanād anyatra samayāt pāyantikā | tatrāyaṁ samayo glānasamayaḥ karmasamayaḥ adhvānamārgasamayaḥ cīvaradānakālasamayaḥ |

pāyantika 32

SC 117 ekāvasathoṣitena bhikṣuṇā aglānenaikapiṇḍapātaḥ paribhoktavyas tataḥ uttari paribhuṁjīta pāyantikā |

pāyantika 33

SC 118 bhikṣavaḥ khalu saṁbahulāḥ kulāni saṁkrāmeyus tāṁś cec chrāddhā brāhmaṇagṛhapatayas tv arthaṁ pravārayeyur maṇḍaiś cāpūpaiś cākāṁkṣibhis tair bhikṣubhir dvau trayo vā pātrapūrāḥ pratigrahītavyāḥ tata uttari pratigṛhṇīyuḥ pāyantikā | dvau trīn vā pātrapūrān pratigṛhya tair bhikṣubhir bahirārāmaṁ gatvā santo bhikṣavaḥ saṁvibhaktavyā ātmanā ca paribhoktavyam ayaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 34

SC 119 yaḥ punar bhikṣur bhuktavān pravāritaḥ akṛtātiriktaṁ khādanīyabhojanīyaṁ khāded bhuñjīta vā pāyantikā |

pāyantika 35

SC 120 yaḥ punar bhikṣur jānan bhikṣuṁ bhuktavantaṁ akṛtātirikte khādanīyabhojanīyenetyarthaṁ pravārayed idam āyuṣman khāda idaṁ bhuṁkṣva ity āsvādanaprekṣī kaścid eṣa bhikṣur āsvādito bhaviṣyati ity etad eva pratyayaṁ kṛtvā pāyantikā |

pāyantika 36

SC 121 gaṇabhojanād anyatra samayāt pāyantikā | tatrāyaṁ samayaḥ glānasamayaḥ karmasamayo ’dhvānamārgasamayo nāvādhirohaṇaṁ mahāsamājaḥ śramaṇabhaktasamayo ’yaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 37

SC 122 yaḥ punar bhikṣur akāle khādanīyabhojanīyaṁ khāded bhuñjīta vā pāyantikā |

pāyantika 38

SC 123 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁnihitaṁ khādanīyabhojanīyaṁ khāded bhuñjīta vā pāyantikā |

pāyantika 39

SC 124 yaḥ punar bhikṣur adattaṁ mukhadvārāhāram āhared anyatrodakadantakāṣṭhāt pāyantikā |

pāyantika 40

SC 125 yāni tāni bhagavatā bhikṣūṇāṁ praṇītabhojanāny akhyātāni tadyathā kṣīraṁ dadhi navanītaṁ matsyo māṁsaṁ vallūrī yaḥ punar bhikṣuḥ evaṁrūpāṇi praṇītabhojanāni ātmārtham aglānaḥ parakulebhyo vijñāpya khāded bhuñjītā vā pāyantikā |

pāyantika 41

SC 126 yaḥ punar bhikṣur jānan saprāṇakam udakaṁ paribhuñjīta pāyantikā |

pāyantika 42

SC 127 yaḥ punar bhikṣur jānan sabhojane kule anupraskandyāsane niṣadyāṁ kalpayet pāyantikā |

pāyantika 43

SC 128 yaḥ punar bhikṣur jānan sabhojane kule praticchanne tiṣṭhet pāyantikā |

pāyantika 44

SC 129 yaḥ punar bhikṣur acelakāya vā acelikāyai vā parivrājakāya vā svahastaṁ khādanīyabhojanīyaṁ dadyāt pāyantikā |

pāyantika 45

SC 130 yaḥ punar bhikṣur udyuktāṁ senāṁ darśanāyopasaṁkrāmet pāyantikā |

pāyantika 46

SC 131 syād bhikṣos tadrūpaḥ pratyayaḥ udyuktāṁ senāṁ darśanāya upasaṁkramituṁ dvirātraparamaṁ tena bhikṣuṇā tasyāṁ senāyāṁ vipravastavyaṁ tata uttari vipravaset pāyantikā |

pāyantika 47

SC 132 dvirātraparamam api ced bhikṣus tasyāṁ senāyāṁ vipravasāṁ udyūṣikāṁ vā gacched dhvajāgraṁ vā balāgraṁ vā senāvyūham anīkadarśanaṁ vā pratyanubhavet pāyantikā |

pāyantika 48

SC 133 yaḥ punar bhikṣuḥ kupitaś caṇḍībhūto ’nāttamanā bhikṣoḥ prahāraṁ dadyāt pāyantikā |

pāyantika 49

SC 134 yaḥ punar bhikṣur abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍībhūto ’nāttamanā bhikṣoḥ prahāram upadarśayet antatas talaśaktikam api pāyantikā |

pāyantika 50

SC 135 yaḥ punar bhikṣur jānan bhikṣoḥ duṣṭhulām āpattiṁ praticchādayet pāyantikā |

pāyantika 51

SC 136 yaḥ punar bhikṣur bhikṣum evaṁ vaded ehy āyuṣman kulāny upasaṁkramāvas tatra te dāpayiṣyāmi khādanīyabhojanīyaṁ yāvadāptaṁ | sa tasya dāpayitvā praṇītaṁ khādanīyabhojanīyaṁ yāvadāptaṁ tataḥ paścād evaṁ vaded gaccha tvam āyuṣman na mama tvayā sārdhaṁ sparśo ’pi tu ekākina eva me sparśo bhavati kathāyāṁ vā niṣadyāyāṁ vā ity udyojanaprekṣī kaścid eṣa bhikṣur udyojito bhaviṣyatīty etad eva pratyayaṁ kṛtvā pāyantikā |

pāyantika 52

SC 137 yaḥ punar bhikṣur ātmārtham aglāno vitapanaprekṣī jyotiḥ samavadhavyāt samavadhāpayed vā pāyantikā |

pāyantika 53

SC 138 yaḥ punar bhikṣur dhārmikasaṁghakaraṇīye bhikṣoś chandaṁ datvā paścād abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍībhūto nāttamanā kṣepadharmam āpadyeta | āhara bhikṣoś chandaṁ na te dadāmīti pāyantikā |

pāyantika 54

SC 139 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannena pudgalena sārdhaṁ dvirātrād ūrdhvaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pāyantikā |

pāyantika 55

SC 140 yaḥ punar bhikṣur evaṁ vadet tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yathā ye antarāyikā dharmā uktā bhagavatā te pratisevyamānā nālam antarāyāyeti | so bhikṣur bhikṣubhir idaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣmann evaṁ vocas tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yathā ye antarāyikā dharmā uktā bhagavatā te ca pratisevyamānā nālam antarāyāya iti | mā bhagavantam abhyācakṣuḥ na sādhu bhavati bhagavato ’bhyākhyānaṁ na ca punar bhagavān evam āha anekaparyāyeṇa āyuṣmann antarāyikā dharmāḥ santaḥ antarāyikā evoktā bhagavatā te ca pratisevyamānā alam antarāyāyeti niḥsṛja tvam āyuṣmann evaṁrūpaṁ pāpakaṁ dṛṣṭigataṁ | so bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuyoktavyaḥ samanuśāsitavyas tasya pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyujyamānaḥ samanuśiṣyamānas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet pāyantikā |

pāyantika 56

SC 141 yaḥ punar bhikṣur jānaṁs tathāvādinaṁ pudgalam akṛtānudharmāṇam apratiniḥsṛṣṭe tasmin pāpake dṛṣṭigate ālāpayet saṁlapet tena sārdhaṁ saṁvaset saṁbhuṁjīta sahāgāraśayyām api kalpayet pāyantikā |

pāyantika 57

SC 142 śramaṇoddeśaś cāpy evaṁ vadet tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yathā ye antarāyikā dharmā uktā bhagavatā te ca pratisevyamānā nālam antarāyāyeti | sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir idaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣman śramaṇoddeśa evaṁ vocaḥ tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yathā ye antarāyikā dharmā uktā bhagavatā te ca pratisevyamānā nālam antarāyāyeti | mā bhagavantam abhyācakṣuḥ na sādhu bhavati bhagavato ’bhyākhyānaṁ na ca punar bhagavān evāha anekaparyāyeṇa śramaṇoddeśa antarāyikā dhamāḥ santaḥ antarāyikā evoktā bhagavatā te ca pratisevyamānā alam antarāyāyeti | niḥsṛja tvam śramaṇoddeśa evaṁrūpaṁ dṛṣṭigatam | sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir ucyamānas tad vastu cet pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuyoktavyaḥ samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuyujyamānaḥ samanuśiṣyamānas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir idaṁ syād vacanīyo ’dyāgreṇāyuṣman śramaṇoddeśa nāsau bhagavāṁs tathāgataḥ arhan samyaksaṁbuddhaḥ śāstā | evaṁrūpasyānyatamānyatmasya brahmacāriṇaḥ pṛṣṭataḥ mā samanubadhāna yāvad apy anye śramaṇoddeśāḥ labhante bhikṣubhiḥ sārdhaṁ dvirātraparamaṁ sahāgāraśayyāṁ sāpi te adyāgreṇa nāsti cara careṇa mohapuruṣa naśyati | yaḥ punar bhikṣur jānan tathānāśitaṁ śramaṇoddeśam upasthāpayed vā upalālayed vā tena vā sārdhaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pāyantikā |

pāyantika 58

SC 143 navaṁ khalu bhikṣuṇā cīvaraṁ pratilabhya trayāṇāṁ durvarṇīkaraṇānām anyatamānyatamaḥ nīlo vā lohito vā pīto vā durvarṇīkaraṇāya ādātavyo ’nādāya ced bhikṣus trayāṇāṁ durvarṇīkaraṇānām anyatamānyatamaṁ durvaṇīkaraṇaṁ nīlaṁ vā lohitaṁ vā pītaṁ vā navaṁ cīvaraṁ paribhuṁjīta pāyantikā |

pāyantika 59

SC 144 yaḥ punar bhikṣu ratnaṁ vā ratnasaṁmataṁ vā svahastena udgṛhṇīyād udgrāhayed vānyatrādhyārāmagatād vādhyāvāsagatād vā pāyantikā | bhikṣuṇādhyārāmagataṁ vādhyāvāsagataṁ vā ratnaṁ ratnasaṁmataṁ vā udgrahītavyaṁ yasyedaṁ bhaviṣyati so hariṣyati ity evaṁ manasikṛtvā | ayaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 60

SC 145 bhagavatā deśitam anvardhamāsaṁ snāyād anyatra samayāt tadatikramāt pāyantikā | ayaṁ tatra samayaḥ—adhyardho māsaḥ śeṣo grīṣmāṇāṁ pūrvo māso varṣāṇāṁ ity ete ardhatṛtīyamāsā uṣṇasamayo ’vaśiṣṭaṁ glānasamayaḥ karmasamayo vṛṣṭisamayo vātavṛṣṭisamayo ’yaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 61

SC 146 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁcintya tīryagyonigataṁ prāṇinaṁ jīvitād vyaparopayet pāyantikā |

pāyantika 62

SC 147 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁcintya kaccid asya bhikṣor muhūrtam api tāvad aphāṣaṁ sparśaṁ bhaved etad eva pratyayaṁ kṛtvā bhikṣoḥ kaukṛtyam upasaṁharet pātayantikā |

pāyantika 63

aṅgulipratodanāt pāyantikā |

pāyantika 64

udakaharṣaṇāt pāyantikā |

pāyantika 65

SC 148 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdhaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pāyantikā |

pāyantika 66

SC 149 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṁ bhīṣayed bhīṣāpayed vāntato hāsyaprekṣyam api pāyantikā |

pāyantika 67

SC 150 yaḥ punar bhikṣur bhikṣor vā bhikṣuṇyā vā śikṣamāṇāyā vā śrāmaṇerasya vā śrāmaṇerikāyā vā pātraṁ vā cīvaraṁ vā upānahaṁ vā sūcīgharaṁ vā kāyabandhanaṁ vānyatamānyatamaṁ vā jīvitapariṣkāram upanidadhyād upanidhāpayet tadrūpapratyayād anyatra pāyantikā |

pāyantika 68

SC 151 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoś cīvaram vikalya tataḥ paścād apratyuddhārya paribhuṁjīta pāyantikā |

pāyantika 69

SC 152 yaḥ punar bhikṣuḥ kupito ’nāttamanā pariśuddhaṁ anāpattikaṁ bhikṣuṁ amūlakena saṁghāvaśeṣeṇa dharmeṇānudhvaṁsayet pāyantikā |

pāyantika 70

SC 153 yaḥ punar bhikṣur apuruṣayā striyā sārdhaṁ saṁvidhāyādhvamārgaṁ pratipadyetāntato grāmāntaram api pāyantikā |

pāyantika 71

SC 154 yaḥ punar bhikṣuḥ steyasārthena sārdhaṁ saṁvidhāyādhvamārgaṁ pratipadyetāntato grāmāntaram api pāyantikā |

pāyantika 72

SC 155 yaḥ punar bhikṣur ūnaviṁśavarṣaṁ pudgalaṁ bhikṣubhāvāyopasaṁpādayeta pāyantikā | sa ca pudgalo ’nupasaṁpannas te ca bhikṣavo garhyā ayaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 73

SC 156 yaḥ punar bhikṣuḥ svahastena pṛthivīṁ khanyāt khānayed vā pāyantikā |

pāyantika 74

SC 157 cāturmāsikapravāraṇā bhikṣuṇā svīkartavyā tatottaraṁ pāyantikā | pratyekapravāraṇāyā punaḥ punaḥ pravāraṇāyāḥ kālikapravāraṇāyā nityapravāraṇāyā anyatra ayaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 75

SC 158 yaḥ punar bhikṣur bhikṣubhir āyuṣmatā tvayā śikṣāyāṁ śikṣitavyam iti ucyamāna evaṁ vaden nāhaṁ tava bālasya mūḍhasya duṣprajñasya vacanāni śikṣiṣyāmi yāvan nāhaṁ bhikṣūn prakṣyāmi sūtradharān vinayadharān mātṛkadharān iti pāyantikā | sarvajñatākāmena bhikṣuṇā śikṣāyāṁ śikṣitavyaṁ bhikṣavaḥ praṣṭavyāḥ sūtradharā vinayadharā mātṛkadharā ayaṁ tatra samayaḥ |

pāyantika 76

SC 159 yaḥ punar bhikṣur bhikṣūṇāṁ kalahajātānāṁ bhaṇḍanajātānāṁ bhedagṛhītānāṁ vivādam āpannānāṁ tūṣṇīm upaśrutikas tiṣṭhed yad ete bhikṣavo vakṣyanti tad ahaṁ dhārayiṣyāmīty etad eva pratyayaṁ kṛtvā pāyantikā |

pāyantika 77

SC 160 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁghe dharmikāyāṁ viniścayakathāyāṁ vartamānāyāṁ āsanāt tūṣṇīm utthāya prakrāmet santaṁ bhikṣum anavapṛcchyānyatra tadrūpapratyayāt pāyantikā |

pāyantika 78

anādaravṛttāt pāyantikā |

pāyantika 79

surāmaireyamadyapānāt pāyantikā |

pāyantika 80

SC 161 yaḥ punar bhikṣur akāle grāmaṁ praviśet santaṁ bhikṣum anavapṛcchya anyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 81

SC 162 yaḥ punar bhikṣuḥ sabhaktaḥ kule nimantritaḥ pūrvabhaktaṁ paścādbhaktaṁ kuleṣu cāritram āpadyeta santaṁ kulaṁ apratisaṁvedito ’nyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 82

SC 163 yaḥ punar bhikṣur anirgatāyāṁ rajanyām anudgate ’ruṇe anirhṛteṣu ratneṣu ratnasaṁmateṣu vā rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya indrakīlaṁ vā indrakīlasāmantakaṁ vā samatikraned anyatra tadrūpāt pratyayāt pāyantikā |

pāyantika 83

SC 164 yaḥ punar bhikṣur anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtre uddiśyamāne evaṁ vaded idānīm ahaṁ jānāmi āyuṣmanto ’yam api kila dharmaḥ sūtragataḥ sūtraparyāyāpannoddeśyam āgacchatīti tatrāyuṣmantaṁ ced bhikṣavo jānīyuḥ niṣaṇṇapūrvaṁ āyuṣmatā dvitrikṛtvaṁ poṣadhe kaḥ punar vādo bhūya iti āyuṣmato ajñānataḥ na muktiḥ yata āpattim āpannaḥ tato yathādharmaṁ kārayitavya uttaraṁ ca kaukṛtyam āropayitavyaṁ—āyuṣman te alābho ’labdhaḥ durlabdho na sulabdho yat tvaṁ anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddiśyamāne na satkṛtya śṛṇoṣi na gurukaroṣi nārthikaroṣi na manasikaroṣi ekāgracittenāvahitaśrotreṇa na śṛṇoṣi sarvacittasaṁkalpair api na śṛṇoṣi | āyuṣman tatra kaukṛtyāt pāyantikā |

pāyantika 84

SC 165 yaḥ punar bhikṣur asthimayaṁ vā viṣāṇamayaṁ vā sūcigharaṁ kārayet tad bhedanāt pāyantikā |

pāyantika 85

SC 166 bhikṣuṇā saṁghasya pīṭhaṁ vā mañcaṁ kārayatā sugatāṣṭāṅgulipramāṇāḥ pādāḥ kārayitavyā anyatra adhastāt aṭanyās tata uttaraṁ kārayec chedanāt pāyantikā |

pāyantika 86

SC 167 yaḥ punar bhikṣus tūlasaṁstṛtaṁ pīṭhaṁ vā mañcaṁ avanahed avanāhayed vā uddalanāt pāyantikā |

pāyantika 87

SC 168 niṣīdanaṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ—dīrghato vitastrī dve sugatavitastyās tīryak sārdhavitastir daśānāñ ca vitastis tata uttaraṁ kārayed bhedanāt pāyantikā |

pāyantika 88

SC 169 kaṇḍupraticchādanaṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ—dīrghataś catasro vitastayaḥ sugatavitastyas tiryag dve tata uttaraṁ kārayec chedanāt pāyantikā |

pāyantika 89

SC 170 varṣāśāṭīcīvaraṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ—dīrghataḥ ṣaṭ vitastayaḥ sugatavitastyas tiryak sārdhe dve tata uttaraṁ kārayec chedanāt pāyantikā |

pāyantika 90

SC 171 yaḥ punar bhikṣuḥ sugatacīvarapramāṇaṁ cīvaraṁ kārayed uttaraṁ vā sugatacīvarāt pāyantikā | tatredaṁ sugatacīvarapramāṇaṁ dīrghato nava vitastayaḥ tiryak ṣaḍ vitastayaḥ idaṁ sugatacīvarapramāṇam |

SC 172 uddiṣṭā mayāyuṣmanto navatiḥ pāyantikā dharmāḥ | tatrāham āyuṣmantaḥ pṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

SC 173 pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tuṣṇīm evāhaṁ dhārayāmi |

4 pratideśanīyā rules

SC 174 ime khalv āyuṣmantaś catvāraḥ pratideśanīyā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

pratideśanīya 1

SC 175 yaḥ punar bhikṣur antagṛhaṁ piṇḍāya carantyā ajñātyā bhikṣuṇyāḥ santikāt sahastaṁ khādanīyabhojanīyaṁ pratigṛhya khāded vā bhuñjīta vā tena bhikṣuṇā bahirārāmaṁ gatvā bhikṣor antike pratideśayitavyam garhyam asmy āyuṣmantaḥ sthānam āpanno ’sātmyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmīti ayam api dharmaḥ pratideśanīyaḥ |

pratideśanīya 2

SC 176 saṁbahulā bhikṣavaḥ kuleṣu nimantritā bhuṁjīran tatra ced bhikṣuṇī vyapadeśamānā sthitā syād iha bhojanīyaṁ datta odanaṁ datta sūpaṁ datteti sā bhikṣuṇī bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyā āgamayasva bhagini muhūrtaṁ yāvad bhikṣavo bhuṁjate | ekenāpi bhikṣuṇā cet tāṁ bhikṣuṇīm apasārayituṁ na vacanīyaṁ sarvair bhikṣubhiḥ bahirārāmaṁ gatvā bhikṣūṇām antike pratideśitavyaṁ garhyam āyuṣmantaḥ sthānam āpannā asātmyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāma iti ayam api dharmaḥ pratideśanīyaḥ |

pratideśanīya 3

SC 177 yāni tāni kulāni śikṣāsaṁvṛtisaṁmatāni yaḥ punar bhikṣus tadrūpeṣu saṁghasya śaikṣeṣu kuleṣu śikṣāsaṁvṛtisaṁmateṣu pūrvam apravāritasya khādanīyabhojanīyaṁ pratigṛhya khāded bhuñjīta vā tena bhikṣuṇā bahirārāmaṁ gatvā bhikṣūṇām antike pratideśanīyaṁ tat sthānam āpanno ’sātmyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmīti ayam api dharmaḥ pratideśanīyaḥ |

pratideśanīya 4

SC 178 yāni tāni kāni śayanāsanāni sāśaṁkasaṁmatāni sabhayasaṁmatāni sapratibhayabhairavasaṁmatāni yaḥ punar bhikṣus tadrūpeṣu saṁghasyāraṇyakeṣu śayaneṣu sāśaṁkasaṁmateṣu sabhayasaṁmateṣu sapratibhayabhairavasaṁmateṣu pūrvam apratisaṁvidyate vane bahirārāmasya khādanīyabhojanīyaṁ khāded bhuṁjīta vā tena bhikṣuṇā bhikṣūṇām antike pratideśayitavyaṁ garhyam asmy āyuṣmantaḥ sthānam āpanno ’sātmyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmīti ayam api dharmaḥ pratideśanīyaḥ |

SC 179 uddiṣṭā mayāyuṣmantaś catvāraḥ pratideśanīyā dharmāḥ | tatrāham āyuṣmantaḥ paripṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

dvir api trir api—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

SC 180 pariśuddhā āyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi |

108 śaikṣā rules

SC 181 ime khalv āyuṣmantaḥ saṁbahulāḥ śaikṣā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

śaikṣa 1

SC 182 parimaṇḍalaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 2

SC 183 nātyutkṛṣṭaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 3

SC 184 nātyavakṛṣṭaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 4

SC 185 na hastiśuṇḍakaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 5

SC 186 na tālapatraṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 6

SC 187 na kulmāṣapiṇḍakaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 7

SC 188 na nāgaśīrṣakaṁ nivāsanaṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 8

SC 189 parimaṇḍalaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 9

SC 190 nātyutkṛṣṭaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 10

SC 191 nātyupakṛṣṭaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 11

susaṁvṛtā antargṛhe gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 12

SC 192 supraticchannā antargṛhe gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 13

alpaśabdā antargṛhe gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 14

SC 193 anutkṣiptacakṣuṣo ’ntargṛhe gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 15

SC 194 yugamātradarśino ’ntargṛhe gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 16

SC 195 nodguṇṭhikā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 17

SC 196 notkṛṣṭikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 18

SC 197 notsaktikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 19

SC 198 na vyastikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 20

SC 199 na paryastikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 21

SC 200 nolambikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 22

SC 201 noṭṭambikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 23

SC 202 notkuṭakayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 24

SC 203 na nikaṭotkuṭakayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 25

SC 204 na skambhākṛtā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 26

SC 205 na kāyapracālakaṁ antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 27

SC 206 na bāhupracālakaṁ antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 28

SC 207 na śīrṣapracālakaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā | |

śaikṣa 29

SC 208 nāṁsotphatikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 30

SC 209 na hastasaṁlagnikayā antargṛhaṁ gamiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 31

SC 210 nānujñātā antargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 32

SC 211 nāprativekṣyāsanaṁ antargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 33

SC 212 na sarvakāyaṁ samavadhāyāntargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 34

SC 213 na pāde pādam ādhāyāntargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 35

SC 214 na gulphe gulpham ādhāyāntargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 36

SC 215 na sakthani sakthi ādhāyāntargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 37

SC 216 na saṁkṣipya pādau antargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 38

SC 217 na vikṣipya pādau antargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 39

SC 218 na vyataṅgikayā antargṛhe āsane niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 40

SC 219 satkṛtya piṇḍapātaṁ pratigrahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 41

SC 220 samatīrthikaṁ piṇḍapātaṁ pratigrahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 42

SC 221 samasūpikaṁ piṇḍapātaṁ pratigrahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 43

SC 222 sāvadānaṁ piṇḍapātaṁ pratigrahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 44

SC 223 na anāgate khādanīyabhojanīye pātram upanāmayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 45

SC 224 nodanena sūpikaṁ praticchādayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 46

SC 225 sūpikena vā odanaṁ bhūyaskāmatām upādāya iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 47

SC 226 nopari khādanīyabhojanīyasya pātraṁ dhārayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 48

SC 227 satkṛtya piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 49

SC 228 nātikhuṇḍakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 50

SC 229 nātimahāntaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 51

SC 230 parimaṇḍalaṁ ālopam ālopayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 52

SC 231 na anāgate ālope mukhadvāraṁ vivariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 53

SC 232 na sālopena mukhena vācaṁ pravyāhariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 54

SC 233 na cuccatkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 55

SC 234 naśuśaśutkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 56

SC 235 na thutyutkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 57

SC 236 na phuphphuphkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 58

SC 237 na jihvāniścārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 59

SC 238 na sikthapṛthakkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 60

SC 239 nāvarṇakārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 61

SC 240 na gallāpahārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 62

SC 241 na jihvāsphoṭakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 63

SC 242 na kavalacchedakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 64

SC 243 na hastāvalehakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 65

SC 244 na pātrāvalehakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 66

SC 245 na hastasaṁdhūnakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 67

SC 246 na pātrasaṁdhūnakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 68

SC 247 na stūpākṛtim avagṛhya piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 69

SC 248 nāvadhyānaprekṣiṇo ’ntarikasya bhikṣoḥ pātram avalokayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 70

SC 249 na sāmiṣeṇa pāṇinā udakasthālakaṁ grahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 71

SC 250 na sāmiṣeṇodakenāntarikaṁ bhikṣuṁ sekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 72

SC 251 na sāmiṣam udakam antargṛhe chorayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 73

SC 252 na pātreṇa vighasaṁś chorayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 74

SC 253 anāstīrṇe pṛthivīpradeśe pātraṁ sthāpayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 75

SC 254 na taṭe na prapāte na prāgbhāre pātraṁ sthāpayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 76

SC 255 notthitāḥ pātraṁ nirmādayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 77

SC 256 na taṭe na prapāte na prāgbhāre pātraṁ nirmādayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 78

SC 257 na nadyāḥ kāryakāriṇyā pratisrotaḥ pātrodakaṁ grahīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 79

SC 258 na utthitā niṣaṇṇāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 80

SC 259 na niṣaṇṇā nipaṇṇāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 81

SC 260 na nīcatarake āsane niṣaṇṇā uccatarake āsane niṣaṇṇāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 82

SC 261 na pṛṣṭhato gacchantaḥ purato gacchate aglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 83

SC 262 nonmārgeṇa gacchanto mārgeṇa gacchate āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 84

SC 263 nodguṇṭhikākṛtāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 85

SC 264 notkṛṣṭikākṛtāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 86

SC 265 notsaktikākṛtāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 87

SC 266 na vyastikākṛtāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 88

SC 267 na paryastikākṛtāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 89

SC 268 noṣṇīṣaśirase āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 90

SC 269 na kholāśirase āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 91

SC 270 na mauliśirase āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 92

SC 271 na mālāśirase āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 93

SC 272 na veṣṭitaśirase āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 94

SC 273 na hastyārūḍhāya āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 95

SC 274 na aśvārūḍhāya āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 96

SC 275 na śivikārūḍhāya āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 97

SC 276 na yānāruḍhāya āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 98

SC 277 na pādukārūḍhāya āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 99

SC 278 na daṇḍapāṇaye āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 100

SC 279 na chatrapāṇaye āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 101

SC 280 na śastrapāṇaye āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 102

SC 281 na khaḍgapāṇaye āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 103

SC 282 nāyudhapāṇaye āglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 104

SC 283 saṁnaddhāyāglānāya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 105

SC 284 nāglānā utthitā uccāraprasrāvaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 106

SC 285 nāglānāḥ udake uccāraprasrāvaṁ kheṭaṁ siṁghāṇakaṁ vāntaṁ viriktaṁ chorayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 107

SC 286 nāglānā saharite pṛthivīpradeśe uccāraprasrāvaṁ kheṭaṁ siṁghāṇakaṁ vāntaṁ viriktaṁ chorayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā |

śaikṣa 108

SC 287 nāsādhikapauruṣaṁ vṛkṣam adhirokṣyāmo ’nyatrāpada iti śikṣā karaṇīyā |

SC 288 uddiṣṭā me āyuṣmantaḥ saṁbahulāḥ śaikṣā dharmāḥ | tatrāham āyuṣmataḥ paripṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddāḥ

SC 289 dvir api trir api paripṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

SC 290 pariśuddhā āyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi ||

7 adhikaraṇaśamatha

SC 291 ime khalv āyuṣmantaḥ saptādhikaraṇaśamathāḥ dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

adhikaraṇaśamatha 1

saṁmukhavinayārhāya saṁmukhavinayaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha 2

smṛtivinayārhāya smṛtivinayaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha 3

amūḍhavinayārhāya amūḍhavinayaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha 4

yadbhūyeṣiyārhāya yadbhūyeṣiyaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha 5

tatsvabhāveṣiyārhāya tatsvabhāveṣiyaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha 6

tṛṇaprastārakārhāya tṛṇaprastārakaṁ dāsyāmaḥ |

adhikaraṇaśamatha

pratijñākārakārhāya pratijñāṁ dāsyāmaḥ |

SC 292 utpannotpannāny adhikaraṇāny ebhiḥ saptabhir adhikaraṇaśamathair dharmair dāpayiṣyāmaḥ śamayiṣyāmo vyupaśamayiṣyāmo dharmavinaye śāstuḥ śāsane |

SC 293 uddiṣṭā me āyuṣmantaḥ saptādhikaraṇaśamathā dharmāḥ |

SC 294 tatrāham āyuṣmataḥ paripṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ

SC 295 dvir api trir api paripṛcchāmi—kaccit sthātra pariśuddhāḥ |

SC 296 pariśuddhā āyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam evāhaṁ dhārayāmi |

SC 297 For the prose and verses see Klaus T. Schmidt: Der Schlußteil des Prātimokṣasūtra der Sarvāstivādins, Text in Sanskrit und Tocharisch A verglichen mit den Parallelversionen anderer Schulen, Auf Grund von Turfan-Handschriften hrsg., Göttingen 1989 (Sanskrittexte aus den Turfanfunden, 13).

Conclusion

SC 298 uddiṣṭaṁ me āyuṣmantaḥ prātimokṣasūtroddeśasya nidānaṁ || uddiṣṭāś catvāraḥ pārājikā dharmās trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmā dvāv aniyatau dharmau | triṁśan naiḥsargikapāyantikā dharmāḥ navati pāyantikā dharmāś catvāraḥ pratideśanīyā dharmāḥ saṁbahulā śaikṣā dharmāḥ saptādhikaraṇaśamathā dharmā etāvat tasya bhagavatas tathāgatasyārhataḥ samyaksaṁbuddhasya sūtragataṁ sūtraparyāpannam iti yo vā punar anyo ’py āgacched dharmasyānudharmaḥ tatra sahitaiḥ samagraiḥ saṁmodamānair avivadamānais tīvraś cetasa ārakṣāsmṛtyapramāde yogaḥ karaṇīyaḥ || ||

Concluding verses

SC 299 kṣāntiḥ paramaṁ tapas titikṣā nirvāṇaṁ paramaṁ vadanti buddhāḥ |
na hi pravrajitaḥ paropatāpī śramaṇo bhavati parān viheṭhayānaḥ || Verse 1 ||

SC 300 cakṣuṣmān viṣamāṇīva vidyamāne parākrame |
paṇḍito jīvaloke ’smin pāpāni parivarjayet || Verse 2 ||

SC 301 anopavādī nopaghātī prātimokṣe ca saṁvaraḥ |
mātrajñatā ca bhakte ’smin prāntaṁ ca śayanāsanam
adhicitte samāyoga etad buddhānuśāsanam || Verse 3 ||

SC 302 yathāpi bhramaraḥ puṣpād varṇagandhāv aheṭhayan yathā hi |
ḍayate rasam ādāya evaṁ grāme muniś caret || Verse 4 ||

SC 303 na pareṣāṁ vilomāni na pareṣāṁ kṛtākṛtam |
ātmanas tu samīkṣeta samāni viṣamāṇi ca || Verse 5 ||

SC 304 adhicetasi mā pramādyato munino maunapadeṣu śikṣataḥ |
śokā na bhavanti tāyina upaśāntasya sadā smṛtimataḥ || Verse 6 ||

SC 305 dadataḥ puṇyaṁ pravardhate vairaṁ saṁyamato na cīyate |
kuśalī prajahāti pāpakaṁ kleśānāṁ kṣayatas tu nirvṛtiḥ || Verse 7 ||

SC 306 sarvapāpasyākaraṇaṁ kuśalasyopasaṁpadā |
svacittaparidamanam etad buddhānuśāsanam || Verse 8 ||

SC 307 kāyena saṁvaraḥ sādhu sādhu vācātha saṁvaraḥ |
manasā saṁvaraḥ sādhu sādhu sarvatra saṁvaraḥ |
sarvatra saṁvṛto bhikṣuḥ sarvaduḥkhāt pramucyate || Verse 9 ||

SC 308 vācānurakṣī manasā susaṁvṛtaḥ kāyena caivākuśalaṁ na kuryāt |
etāṁs trīn karmapathān viśodhya nārāgayen mārgam ṛṣipraveditam || Verse 10 ||

SC 309 buddho vipaśyī ca śikhī ca viśvabhu krakutsundaḥ kanakamuniś ca kāśyapaḥ |
anuttaraḥ śākyamuniś ca gautamo devātidevo naradamyasārathiḥ || Verse 11 ||

SC 310 saptānāṁ buddhavīrāṇāṁ lokanāthāgratāyināṁ |
uddiṣṭaḥ prātimokṣo ’yaṁ vistareṇa yaśasvinām || Verse 12 ||

SC 311 asmin sagauravā buddhā buddhānāṁ śrāvakāś ca ye |
asmin sagauravā bhūtvā prāpnumadhvam asaṁskṛtam || Verse 13 ||

SC 312 ārabhadhvaṁ niṣkrāmata yujyadhvaṁ buddhaśāsane |
dhunīta mṛtyunaḥ sainyaṁ naḍāgāram iva kuñjaraḥ || Verse 14 ||

SC 313 yo hy asmin dharmavinaye apramattaś cariṣyati |
prahāya jātisaṁsāraṁ duḥkhasyāntaṁ kariṣyati || Verse 15 ||

SC 314 anyonyaṁ śīlaguptyarhaṁ śāsanasya ca vṛddhaye |
uddiṣṭaḥ prātimokṣo ’yaṁ kṛtaḥ saṁghena poṣadhaḥ || Verse 16 ||

SC 315 yasyārthe sūtram uddiṣṭaṁ yasyārthe poṣadhaḥ kṛtaḥ |
tac chīlam anurakṣadhvaṁ bālāgraṁ camaro yathā || Verse 17 ||

SC 316 prātimokṣasamuddeśād yat puṇyaṁ samupārjitaṁ |
aśeṣas tena loko ’yaṁ maunīndraṁ padam āpnuyāt || Verse 18 ||

||| prātimokṣaḥ samāptaḥ |||