sārvāstivāda prātimokṣasūtra

Preliminary

siddham

SC 1 niṣkrāntā anupasaṁpannāḥ samagraḥ saṁghaḥ saṁnipatitaḥ kiṁ saṁghasya karaṇīyam anāgatānām āyuṣmantaś chandaṁ pariśuddhiṁ cārocayata ārocite ca pravedayataḥ

SC 2 nirgatam āyuṣmanto grīṣmād ekarātrono māsaḥ saikarātrās trayo māsā avaśiṣṭāḥ |

SC 3 ākramate jarāmaraṇaṁ pralujyati śāstuḥ śāsanam vilupyate jīvitendriyaṁ | nirgacchati saddharmaḥ sīdati pratip...ir jāyate śaithilyaṁ | vivṛyante apāyadvārā | pithīyante amṛtadvārā cchidyate dharmasetur bhidyate dharmapotaḥ saṁsīdati dharmaplavo | niśāmyate dharmolkā |

SC 4 utpāṭyate dharmavṛkṣaḥ prapatati dharmadhvajaḥ ucchrapyate māradhvajaḥ śuṣyate dharmasamudro vikīryate jñānasumerur astaṁgacchaṁti vādiśārdūlā + + karṇādhārāḥ satpathopadeśakāḥ

SC 5 acirād dhi manuṣyāṇāṁ mṛgasaṁjñā bh. .i + + + ti tasmāt sarvair āyuṣmadbhir udvignaiḥ saṁvegam āpannaiḥ tasyānuttaradaśabaladharadharmarājacakravartinaḥ paurāṇasucaritakarmavipākanirjātasya mṛṣāvādapaiśunyapāruṣyābaddhapralāpavivarjitasya satyānuvartivacana + + + māsāvavādānuśāsanaṁ śrotavyam

SC 6 apramādenāyuṣmadbhir yogaḥ karaṇīyaḥ apramādādhigatā hi tathāgatānām arhatāṁ samyaksaṁbuddhānāṁ bodhir ye cāpy anye kuśalā dharmā bodhapakṣyāḥ ||

Introductory verses

SC 7 śāsayatīti hi śāstraṁ proktaṁ samyak ca śāsayaty eṣaḥ
mokṣāya prātimokṣas tasmāc chāstraṁ pravaram etat Verse 1 |

SC 8 kāryākāryam avācyaṁ vācyaṁ yac caiva bhikṣuṇā yuktam
tad iha nikhilena muninā prakāśitaṁ prātimokṣe ’smiṁ Verse 2 |

SC 9 duścaritād vārayati trividhāt trividhe śubhe niyojayati |
bṛṁhayati kuśalapakṣaṁ kṣapayati doṣāṁ guṇasapatnāṁ Verse 3 |

SC 10 mithyājīvam anāryaṁ vināśayati durgatipraṇetāram
svargāpavargamārgaṁ viśodhayati cānupūrveṇa Verse 4 |

SC 11 yāvat sthāsyaty eṣaḥ prakāśitas tena lokanāthena |
tāvat sthāsyati dharmo loke ’smiṁ śākyasiṁhasya Verse 5 |

SC 12 tasmād ātmahitārthaṁ sthityarthaṁ śāsanasya caiva ciram |
śṛṇuta muhūrtam avahitā vakṣyāmi prātimokṣam aham Verse 6 | ||

nidānam

SC 13 śṛṇotu bhadantaḥ saṁghaḥ adya saṁghasya poṣathaḥ pāṁcadaśikaḥ sacet saṁghasya prāptakālaḥ kṣamate ājñā ca saṁghasya yat samagraḥ saṁgho ’dya poṣathaṁ kuryāt prātimokṣasūtram uddiśed eṣā jñaptiḥ poṣathaṁ vayam āyuṣmaṁtaḥ kariṣyāmaḥ prātimokṣasūtram uddekṣyāmas tat sarve saṁtaḥ śṛṇuta sādhu ca suṣṭhu ca manasikuruta yasya vaḥ syāt saty āpattiḥ sāviṣkartavyā asatyām āpattau tūṣṇīṁ bhavitavyaṁ tūṣṇīṁbhāvena vayam āyuṣmantaḥ pariśuddhā iti vedayiṣyāmo yathā ca pratyekapṛṣṭasya bhikṣor vyākaraṇaṁ bhavaty evam evaivaṁrūpāyāṁ bhikṣupariṣadi yāvat trir apy anuśrāvaṇā bhavati | yaḥ punar bhikṣur evaṁrūpāyāṁ bhikṣupariṣadi yāvat trir apy anuśrāvyamāṇe smaraṁ satīm āpattiṁ nāviṣkaroti saṁprajānamṛṣāvādo ’sya bhavati saṁprajānamṛṣāvādas tv āyuṣmanta antarāyiko dharma ity uktaṁ bhagavatā tasmād āpannena bhikṣuṇā viśuddhiprekṣiṇā smaratā satī āpattir āviṣkartavyā | āviṣkṛtvāsya phāṣaṁ bhavati nānāviṣkṛtvā ||

SC 14 uddiṣṭaṁ mayāyuṣmantaḥ prātimokṣasūtroddeśasya nidānaṁ | tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam evāhaṁ dhārayāmi ||

4 pārājikā rules

SC 15 ime punar āyuṣmantaś catvāraḥ pārājikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

pārājika 1

SC 16 yaḥ punar bhikṣur bhikṣubhiḥ sārdhaṁ śikṣāsāmīcisamāpannaḥ śikṣām apratyākhyāya śikṣādaurbalyaṁ vānāviṣkṛtvā maithunaṁ dharmaṁ pratiṣeveta antatas tīryagyonigatayāpi sārdham ayaṁ bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ 1

pārājika 2

SC 17 yaḥ punar bhikṣur adattaṁ steyasaṁkhyātam ādadyād yathārūpeṇādattādānena rājā hy enaṁ gṛhītvā hanyād vā badhnīyād vā pravāsayed vā evaṁ cainaṁ vadec coro ’si bālo ’si mūḍho ’si steyo ’sīty evaṁrūpaṁ bhikṣur adattam ādadānaḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ 2

pārājika 3

SC 18 yaḥ punar bhikṣur manuṣyaṁ svahastena saṁcintya jīvitād vyaparopayec chastraṁ vainam ādhārayec chastrādhārakaṁ vāsya paryeṣayed evaṁ vainaṁ vaded dhambhoḥ puruṣa kiṁ tavānena pāpakena durjīvitena mṛtaṁ te jīvitād varam iti cittānumataṁ cittasaṁkalpitam anekaparyāyeṇa maraṇāya samādāpayen maraṇavarṇaṁ vāsyānusaṁvarṇayet sa ca tenopakrameṇa kālaṁ kuryād ayam api bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ 3

pārājika 4

SC 19 yaḥ punar bhikṣur anabhijānann aparijānann uttarimanuṣyadharmam alamāryaviśeṣādhigamaṁ jñānaṁ vā darśanaṁ vā pratijānīyāj jānāmīti paśyāmīti so ’pareṇa samayena samanuyujyamāno vā asamanuyujyamāno vā evaṁ vaded ajānamāno ’ham avocaṁ jānāmīty apaśyann avocaṁ paśyāmīti tucchaṁ mṛṣā vilapitam anyatrābhimānād ayam api bhikṣuḥ pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ 4 ||

SC 20 uddiṣṭā mayāyuṣmantaś catvāraḥ pārājikā dharmā yeṣāṁ bhikṣur anyatamānyatamaṁ dharmam āpanno na labhate bhikṣubhiḥ sārdhaṁ saṁvāsaṁ vā saṁbhogaṁ vā yathā pūrvaṁ tathā paścāt pārājiko bhavaty asaṁvāsyaḥ tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam evāhaṁ dhārayāmi ||

2. saṁghāvaśeṣā

SC 21 ime punar āyuṣmantas trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

saṁghāvaśeṣa 1

SC 22 saṁcintya śukravisargo ’nyatra svapnāntarāt saṁghāvaśeṣaḥ 1

saṁghāvaśeṣa 2

SC 23 yaḥ punar bhikṣur udīrṇavipariṇatena cittena mātṛgrāmeṇa sārdhaṁ kāyasaṁsargaṁ samāpadyeta hastagrahaṇaṁ vā veṇīgrahaṇaṁ vā anyatamānyatamasya vāṅgajātasyāmarśanaṁ parāmarśanaṁ vā saṁghāvaśeṣaḥ 2

saṁghāvaśeṣa 3

SC 24 yaḥ punar bhikṣur udīrṇavipariṇatena cittena mātṛgrāmaṁ duṣṭhulayā vācā ābhāṣeta pāpikayā asabhyayā maithunopasaṁhitayā yathāpi tad yuvā yuvatīm iti saṁghāvaśeṣaḥ 3

saṁghāvaśeṣa 4

SC 25 yaḥ punar bhikṣur udīrṇavipariṇatena cittena mātṛgrāmasyāntike ātmanaḥ kāyaparicaryāyā varṇaṁ bhāṣeta eṣāgryā bhagini paricaryāṇāṁ yan mādṛśaṁ bhikṣuṁ śīlavantaṁ kalyāṇadharmāṇaṁ brahmacāriṇam anena dharmeṇa paricared yaduta maithunopasaṁhitena saṁghāvaśeṣaḥ 4

saṁghāvaśeṣa 5

SC 26 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁcāritraṁ samāpadyeta striyā vā puruṣamatena puruṣasya vā strīmatena jāyātvena vā jāritvena vā antatas tatkṣaṇam api saṁghāvaśeṣaḥ 5

saṁghāvaśeṣa 6

SC 27 svayācitāṁ bhikṣuṇā kuṭiṁ kārayatā asvāmikām ātmoddeśikāṁ prāmāṇikā kuṭiḥ kārayitavyā tatredaṁ kuṭipramāṇaṁ dīrghato dvādaśa vitastayaḥ sugatavitastyā tīryak saptāntaratas tena bhikṣuṇā bhikṣavo ’bhinetavyā vāstu deśayitum abhinītair bhikṣubhir vāstu deśayitavyam anārambhaṁ saparākramaṁ sārambhe ced bhikṣur vāstuny aparākrame svayācitāṁ kuṭiṁ kārayamāṇa asvāmikām ātmoddeśikāṁ bhikṣūn nābhinayed vāstu deśayituṁ pramāṇaṁ vātikramet saṁghāvaśeṣaḥ 6

saṁghāvaśeṣa 7

SC 28 mahallakaṁ bhikṣuṇā vihāraṁ kārayatā sasvāmikam ātmoddeśikaṁ tena bhikṣuṇā bhikṣavo ’bhinetavyā vāstu deśayitum abhinītair bhikṣubhir vāstu deśayitavyam anāraṁbhaṁ saparākramaṁ sāraṁbhe ced bhikṣur vāstuny aparākrame mahallakaṁ vihāraṁ kārayamāṇaḥ sasvāmikam ātmoddeśikaṁ bhikṣūn nābhinayed vāstudeśanāyai saṁghāvaśeṣaḥ 7

saṁghāvaśeṣa 8

SC 29 yaḥ punar bhikṣur duṣṭo doṣād apratītaḥ śuddhaṁ bhikṣum anāpannam amūlakena pārājikena dharmeṇānudhvaṁsayed apy evainaṁ brahmacaryāc cyāvayeyam iti tasya sādhu ca suṣṭhu ca samanuyujyamānasya samanugāhyamānasya amūlaṁ caiva tad adhikaraṇaṁ bhaved bhikṣuś cānudhvaṁsayitā doṣe pratitiṣṭhed doṣeṇāvocam iti saṁghāvaśeṣaḥ 8

saṁghāvaśeṣa 9

SC 30 yaḥ punar bhikṣur duṣṭo doṣād apratītaḥ anyathābhāgīyasyādhikaraṇasya kaṁcid eva leśamātraṁ dharmam upādāya apārājikaṁ bhikṣuṁ pārājikena dharmeṇānudhvaṁsayed apy evainaṁ brahmacaryāc cyāvayeyam iti tasya sādhu ca suṣṭhu ca samanuyujyamānasya samanugāhyamānasya anyathābhāgi tad adhikaraṇaṁ bhaved anyathābhāgīnaś cādhikaraṇāt kaścid eva leśamātro dharma upādatto bhaved bhikṣuś cānudhvaṁsayitā doṣe pratitiṣṭhed doṣeṇāvocam iti saṁghavaśeṣaḥ 9

saṁghāvaśeṣa 10

SC 31 yaḥ punar bhikṣuḥ samagrasya saṁghasya bhedāya parākramed bhedasaṁvartanīyaṁ vādhikaraṇaṁ samādāya vigṛhya tiṣṭhet sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣmaṁ samagrasya saṁghasya bhedāya parākrama mā bhedasaṁvartanīyam adhikaraṇaṁ samādāya vigṛhya sthāḥ sametv āyuṣmaṁ sārdhaṁ saṁghena samagro hi saṁghaḥ sahitaḥ saṁmodamāna avivadamāna ekāgra ekoddeśa ekakṣīrodakībhūtaḥ sukhaṁ phāṣaṁ viharati niḥsṛja tvam āyuṣmaṁ saṁghabhedakaraṁ vastu | evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tad eva vastu samādāya vigṛhya tiṣṭhen na pratiniḥsṛjet sa bhikṣur bhikṣubhir yāvat trir api samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya sa yāvat trir api samanuśiṣyamāṇas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet saṁghāvaśeṣaḥ 10

saṁghāvaśeṣa 11

SC 32 tasya ced bhikṣor bhikṣavaḥ syur anuvartino vyagravādina eko vā dvau vā saṁbahulā vā te tāṁ bhikṣūn evaṁ vadeyur mā yūyam āyuṣmaṁta itthaṁnāmānaṁ bhikṣum atra vastuniḥ kiṁcid vadantu tat kasmād dhetor dharmavādī caiṣa bhikṣur vinayavādī ca asmākaṁ caiṣa cchandaṁ ca ruciṁ cādāyānuvyāharati | jānaṁ caiṣa bhikṣur bhāṣate nājānaṁ yac cāsya bhikṣo rocate ca kṣamate ca asmākam api tad rocate ca kṣamate ca | te bhikṣavo bhikṣubhir evaṁ syur vacanīyāḥ naiṣa bhikṣur dharmavādī na vinayavādī adharmaṁ caiṣo ’vinayaṁ cādāya vigṛhyānuvyāharati niḥsṛjaṁtv āyuṣmantaḥ saṁghabhedānuvartitāṁ vyagravāditāṁ samagro hi saṁghaḥ sahitaḥ saṁmodamāna avivadamāna ekāgra ekoddeśa ekakṣīrodakībhūtaḥ sukhaṁ phāṣaṁ viharati evaṁ cet te bhikṣavo bhikṣubhir ucyamānās tad eva vastu samādāya vigṛhya tiṣṭheyur na pratiniḥsṛjeyus te bhikṣavo bhikṣubhir yāvat trir api samanuśāsitavyās tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya te yāvat trir api samanuśiṣyamāṇās tad vastu pratiniḥsṛjeyur ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjeyuḥ saṁghāvaśeṣaḥ 11

saṁghāvaśeṣa 12

SC 33 bhikṣuḥ punar anyatamaṁ grāmaṁ vā nigamaṁ vopaniḥśritya viharet sa ca syāt kuladūṣakaḥ pāpasamācāraḥ tasya kulāni duṣṭāni dṛśyeran vā śrūyeran vā prajñāyeran vā pāpakāś ca tasya samācārā dṛśyeran vā śrūyeran vā prajñāyeran vā kuladūṣakaś ca syāt pāpasamācāraḥ sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyaḥ āyuṣmāṁ kuladūṣakaḥ pāpasamācāras tasya te kulāni duṣṭāni dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi pāpakāś ca te samācārā dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi kuladūṣakaś cāyuṣmāṁ pāpasamācāraḥ prakramatv āyuṣmāṁ asmād āvāsād alaṁ tavehoṣitena evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tān bhikṣūn evaṁ vadec chandagāmina āyuṣmanto bhikṣavo dveṣagāmino bhayagāmino mohagāmino yatra hi nāma tādṛśīm evāpattim āpannān ekatyāṁ bhikṣūṁ pravāsayanty ekatyāṁ bhikṣūn na pravāsayanti sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyaḥ neme bhikṣavaś chandagāmino na dveṣagāmino na bhayagāmino na mohagāmina api tv āyuṣmān eva kuladūṣakaḥ pāpasamācāraḥ tasya te kulāni duṣṭāni dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi pāpakāś ca te samācārā dṛśyante ’pi śrūyante ’pi prajñāyante ’pi kuladūṣakaś cāyuṣmān pāpasamācāraḥ niḥsṛjatv āyuṣmāṁś chandagāmi vacanaṁ dveṣagāmi bhayagāmi mohagāmi vacanaṁ evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tad eva vastu samādāya vigṛhya tiṣṭhen na pratiniḥsṛjet sa bhikṣur bhikṣubhir yāvat trir api samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya sa yāvat trir api samanuśiṣyamāṇas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet saṁghāvaśeṣaḥ 12

saṁghāvaśeṣa 13

SC 34 bhikṣuḥ punar ihaikatyo durvacajātīyaḥ syāt sa uddeśaparyāpannaiḥ śikṣāpadair bhikṣubhiḥ saha dharmeṇa saha vinayenocyamāna ātmānam avacanīyaṁ kuryān mā mām āyuṣmantaḥ kiṁcid vadantu kalyāṇaṁ vā pāpakaṁ vā aham apy āyuṣmato na kiṁcid vakṣyāmi kalyāṇaṁ vā pāpakaṁ vā viramantv āyuṣmanto madvacanād alaṁ vo m. + + ktena sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣmann uddeśaparyāpannaiḥ śikṣāpadair bhikṣubhiḥ saha dharmeṇa saha vinayenocyamāna ātmānam avacanīyaṁ kārṣīr vacanīyam evāyuṣmān ātmānaṁ karotu āyuṣmantam api bhikṣavo vakṣyanti saha dharmeṇa saha vinayena āyuṣmān api bhikṣūṁ vadatu saha dharmeṇa saha vinayena evaṁ saṁvṛddhā tasya bhagavataḥ pariṣad yadutānyonyavacanīyād anyonyāvavādād anyonyānuśāsanād anyonyāpattivyutthāpanān niḥsṛjatv āyuṣmān ātmana avacanīyakarmāntatāṁ evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tad eva vastu samādāya vigṛhya tiṣṭhen na pratiniḥsṛjet sa bhikṣur bhikṣubhir yāvat trir api samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya sa yāvat trir api samanuśiṣyamāṇas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet saṁghāvaśeṣaḥ 13 ||

SC 35 uddiṣṭā mayāyuṣmantas trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmā nava prathamāpattayaś catvāro yāvattṛtīyakā yeṣāṁ bhikṣur anyatamānyatamaṁ dharmam āpanno yāvatkālaṁ jānaṁ praticchādayati tāvatkālam akāmaṁ parivastavyaṁ bhavati | paryuṣitaparivāsitena bhikṣuṇā uttaraṁ saṁghe ṣaḍrātraṁ mānāpyaṁ cartavyaṁ bhavati cīrṇamānāpyo bhikṣur ābṛhaṇāt pratibaddhaḥ kṛtānudharmo yatra syād viṁśatigaṇo bhikṣusaṁghas tatra sa bhikṣur ābṛhitavya ekenāpy ūno viṁśatigaṇo bhikṣusaṁghas taṁ bhikṣum ābṛhyāt sa ca bhikṣur anābṛhitas te ca bhikṣavo garhyā iyaṁ tatra sāmīciḥ tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi || ||

2 aniyata rules

SC 36 imau punar āyuṣmanto dvāv aniyatau dharmāv anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchataḥ ||

aniyata 1

SC 37 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdham ekaikena rahasi praticchanne āsane niṣadyāṁ kalpayed alaṁ gamanīyena taṁ ca śrāddheyavacanopāsikā trayāṇāṁ dharmāṇām anyatamānyatamena dharmeṇa vadet pārājikena vā saṁghāvaśeṣeṇa vā pātayantikena vā niṣadyāṁ bhikṣuḥ pratijānamānas trayāṇāṁ dharmāṇām anyatamānyatamena dharmeṇa kārayitavyaḥ pārājikena vā saṁghāvaśeṣeṇa vā pātayantikena vā yena yena dharmeṇa vā śrāddheyavacanopāsikā taṁ bhikṣuṁ vadet tena tena sa bhikṣuḥ kārayitavyaḥ ayaṁ dharmo ’niyataḥ 1

aniyata 2

SC 38 na ca rahasi praticchanne āsane niṣadyāṁ kalpayen nālaṁ gamanīyena api tu taṁ mātṛgrāmaṁ duṣṭhulayā vācā ābhāṣeta pāpikayā asabhyayā maithunopasaṁhitayā taṁ ca śrāddheyavacanopāsikā dvayor dharmayor anyatamānyatamena dharmeṇa vadet saṁghāvaśeṣeṇa vā pātayantikena vā niṣadyāṁ bhikṣuḥ pratijānamāno dvayor dharmayor anyatamānyatamena dharmeṇa kārayitavyaḥ saṁghāvaśeṣeṇa vā pātayantikena vā yena yena dharmeṇa vā śrāddheyavacanopāsikā taṁ bhikṣuṁ vadet tena tena sa bhikṣuḥ kārayitavyaḥ ayam api dharmo ’niyataḥ 2 |

SC 39 uddiṣṭau mayāyuṣmanto dvāv aniyatau dharmau tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi || ||

30 niḥsargikāḥ pātayantikā rules

SC 40 ime punar āyuṣmantas triṁśan niḥsargikāḥ pātayantikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti ||

niḥsargikā pātayantikā 1

SC 41 niṣṭhitacīvareṇa bhikṣuṇā uddhṛte kaṭhine daśāhaparamam atiriktaṁ cīvaraṁ dhārayitavyaṁ tata uttaraṁ dhārayen niḥsargikā pātayantikā 1

niḥsargikā pātayantikā 2

SC 42 niṣṭhitacīvaro bhikṣur uddhṛte kaṭhine ekarātram api trayāṇāṁ cīvarāṇām anyatamānyatamasmāc cīvarād vipravased anyatra saṁghasaṁmatyā niḥsargikā pātayantikā 2

niḥsargikā pātayantikā 3

SC 43 niṣṭhitacīvarasya bhikṣor uddhṛte kaṭhine utpadyetākālacīvaram ākāṁkṣamāṇena tena bhikṣuṇā pratigṛhītavyaṁ pratigṛhya sacet paripūryeta kṣipram eva kṛtvā dhārayitavyaṁ no cet paripūryeta māsaparamaṁ tena bhikṣuṇā tac cīvaram upanikṣiptavyaṁ satyāṁ cīvarapratyāśāyām ūnasya vā paripūryārthaṁ tata uttaram upanikṣipen niḥsargikā pātayantikā 3

niḥsargikā pātayantikā 4

SC 44 yaḥ punar bhikṣur ajñātyā bhikṣuṇyā purāṇacīvaraṁ dhāvayed vā rañjayed vā ākoṭayed vā niḥsargikā pātayantikā 4

niḥsargikā pātayantikā 5

SC 45 yaḥ punar bhikṣur ajñātyā bhikṣuṇyāḥ santikāc cīvaraṁ pratigṛhṇīyād anyatra parivartakena niḥsargikā pātayantikā 5

niḥsargikā pātayantikā 6

SC 46 yaḥ punar bhikṣur ajñātiṁ gṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vā cīvaraṁ vijñāpayed anyatra samayād abhiniṣpanne cīvare niḥsargikā pātayantikā 6 tatrāyaṁ samaya ācchinnacīvaro bhikṣuḥ syān naṣṭacīvaro vā dagdhacīvaro vā ūḍhacīvaro vā ayaṁ tatra samayaḥ 6

niḥsargikā pātayantikā 7

SC 47 ācchinnacīvareṇa bhikṣuṇā naṣṭacīvareṇa vā dagdhacīvareṇa vā ūḍhacīvareṇa vā ajñātiṁ gṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vā cīvaraṁ vijñā... taṁ ced bhikṣuṁ śrāddho gṛhapatir gṛhapatipatnī vā saṁbahulaiś cīvaraiḥ pravārayed ākāṁkṣamāṇena tena bhikṣuṇā sāntarottaraparamaṁ tataś cīvaraṁ pratigṛhītavyaṁ tata uttaraṁ pratigṛhṇīyān niḥsargikā pātayantikā 7

niḥsargikā pātayantikā 8

SC 48 bhikṣuṁ punar uddiśya ajñātinā gṛhapatinā gṛhapatipatnyā vā cīvaracetanakāny upaskṛtāni syur ebhir ahaṁ cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ cīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmānaṁ bhikṣum ācchādayiṣyāmīti tatra cet sa bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ samānaḥ upasaṁkramya ajñātiṁ gṛhapatiṁ gṛhapatipatnīṁ vā kaṁcid eva vikalpam āpadyann evaṁ vaded yāni tāny āyuṣmatā mām uddiśya cīvaracetanakāny upaskṛtāny ebhiś cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ cīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmānaṁ bhikṣum ācchādayiṣyāmīti sādhv āyuṣmaṁs taiś cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ cīvaraṁ cetayitvā cīvareṇa mām ācchādayeti kalyāṇakāmatām upādāya abhiniṣpanne cīvare niḥsargikā pātayantikā 8

niḥsargikā pātayantikā 9

SC 49 bhikṣuṁ punar uddiśya dvābhyām ajñātibhyāṁ gṛhapatibhyāṁ gṛhapati patnībhyāṁ vā pratyekacīvaracetanakāny upaskṛtāni syur ebhir āvāṁ cīvaracetanakair evaṁrūpaṁ evaṁrūpaṁ pratyekacīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmānaṁ bhikṣum ācchādayiṣyāvaḥ pratyekacīvarābhyām iti | tatra cet sa bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ samāna upasaṁkramya tau dvāv ajñātī gṛhapatī gṛhapatipatnyau vā kaṁcid eva vikalpam āpadyann evaṁ vaded yāni tāny āyuṣmadbhyāṁ mām uddiśya cīvaracetanakāny upaskṛtāny ebhir āvāṁ cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ pratyekacīvaraṁ cetayitvā evaṁnāmānaṁ bhikṣum ācchādayiṣyāvaḥ sādhv āyuṣmantau taiś cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ pratyekacīvaraṁ cetayitvācchādayataṁ māṁ cīvareṇa ubhau bhūtvaikeneti kalyāṇakāmatām upādāyābhiniṣpanne cīvare niḥsargikā pātayantikā 9

niḥsargikā pātayantikā 10

SC 50 bhikṣuṁ punar uddiśya rājñā vā rājamahāmātreṇa vā brāhmaṇena vā gṛhapatinā vā dūtasya haste cīvaracetanakāni preṣitāni syuḥ sa dūtas taṁ bhikṣum upasaṁkramyaivaṁ vaded imāni te āyuṣmaṁ rājñā vā rājamahāmātreṇa vā brāhmaṇena vā gṛhapatinā vā cīvaracetanakāni preṣitāni pratigṛhṇātv āyuṣmāṁ cīvaracetanakāny anukampām upādāya | sa bhikṣus taṁ dūtam evaṁ vaden nāyuṣman dūta kalpante bhikṣūṇāṁ cīvaracetanakāni pratigṛhītuṁ cīvaraṁ tu vayaṁ labdhvā kālena kalpikaṁ svahastaṁ pratigṛhya kṣipram eva kṛtvā dhārayāmaḥ sa dūtas taṁ bhikṣum evaṁ vaded asty āyuṣmatāṁ kaścid vaiyyāpatyakaro yo bhikṣūṇāṁ vaiyyāpatyaṁ karoti | cīvarārthikena bhikṣuṇā vaiyyāpatyakaro vyapadeṣṭavya ārāmiko vā upāsako vā eṣa bhikṣūṇāṁ vaiyyāpatyaṁ karoti | sa dūtas taṁ vaiyyāpatyakaram upasaṁkramyaivaṁ vaded imāny āyuṣmaṁ vaiyyāpatyakara cīvaracetanakāni rājñā vā rājamahāmātreṇa vā brāhmaṇena vā gṛhapatinā vā evaṁnāmānaṁ bhikṣum uddiśya preṣitāni sādhv āyuṣmaṁ vaiyyāpatyakara tvam ebhiś cīvaracetanakair evaṁrūpam evaṁrūpaṁ cīvaraṁ cetayitvā | sa bhikṣus tvām upasaṁkramiṣyati kālena taṁ tvam ācchādaya cīvareṇa kalpikeneti | evaṁ sa dūtas taṁ vaiyyāpatyakaraṁ sādhu ca suṣṭhu ca samanuśiṣya taṁ bhikṣum upasaṁkramyaivaṁ vaded yo sāv āyuṣmatā vaiyyāpatyakaro vyapadiṣṭaḥ samanuśiṣṭaḥ sa mayā | taṁ tvam upasaṁkrama kālena ācchādayiṣyati tvāṁ cīvareṇa kalpikeneti | cīvarārthikena bhikṣuṇā vaiyyāpatyakaram upasaṁkramya dvis triś codayitavyaḥ smārayitavyaḥ artho me vaiyyāpatyakara cīvareṇa dvis triś codayataḥ smārayataḥ saced abhiniṣpadyeta cīvaram ity evaṁ kuśalaṁ no ced abhiniṣpadyeta catuṣpañcaṣaṭkṛtvāparamaṁ tūṣṇīm uddeśe sthātavyaṁ tūṣṇīm uddeśe sthitasya saced abhiniṣpadyeta cīvaram ity evaṁ kuśalaṁ no ced abhiniṣpadyeta tata uttaraṁ vyāyameta cīvarasyābhiniṣpattaye abhiniṣpanne cīvare niḥsargikā pātayantikā | no ced abhiniṣpadyeta tena bhikṣuṇā yatas tāni cīvaracetanakāny ānītāni tatra svayaṁ vā gantavyaṁ dūto vā preṣitavyo yāni tāny āyuṣmatā mām uddiśya cīvaracetanakāni preṣitāni na tāny asmākaṁ kaṁcid arthaṁ prakurvanti prajānātv āyuṣmāṁ svam arthaṁ mā te praṇaśyed iyaṁ tatra sāmīciḥ 10 ||

niḥsargikā pātayantikā 11

SC 51 yaḥ punar bhikṣur navaṁ kauśeyaṁ saṁstaraṁ kārayen niḥsargikā pātayantikā 11

niḥsargikā pātayantikā 12

SC 52 yaḥ punar bhikṣuḥ śuddhakāḍānām eḍakalomnāṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayen niḥsargikā pātayantikā 12

niḥsargikā pātayantikā 13

SC 53 navaṁ punar bhikṣuṇā saṁstaraṁ kārayatā dvau bhāgau śuddhakāḍānām eḍakalomnām ādātavyau tṛtīyo ’vadātānāṁ caturtho gocarikānām anādāya ced bhikṣur dvau bhāgau śuddhakāḍānām eḍakalomnām tṛtīyam avadātānāṁ caturthaṁ gocarikānāṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayet kalyāṇakāmatām upādāya niḥsargikā pātayantikā 13

niḥsargikā pātayantikā 14

SC 54 navaṁ punar bhikṣuṇā saṁstaraṁ kārayitvā akāmaṁ ṣaḍ varṣāṇi dhārayitavyaṁ arvāk ced bhikṣuḥ ṣaḍbhyo varṣebhyaḥ purāṇasaṁstaraṁ niḥsṛjya vā aniḥsṛjya vā anyaṁ navaṁ saṁstaraṁ kārayed anyatra saṁghasaṁmatyā kalyāṇakāmatām upādāya niḥsargikā pātayantikā 14

niḥsargikā pātayantikā 15

SC 55 navaṁ bhikṣuṇā niṣīdanasaṁstaraṁ kārayatā purāṇaniṣīdanasaṁstarasāmantakāt sugatavitastir ādātavyā navasya durvarṇīkaraṇāya anādāya ced bhikṣuḥ purāṇaniṣīdanasaṁstarasāmantakāt sugatavitastiṁ navasya durvarṇīkaraṇāya navaṁ niṣīdanasaṁstaraṁ kārayet kalyāṇakāmatām upādāya niḥsargikā pātayantikā 15

niḥsargikā pātayantikā 16

SC 56 bhikṣoś ced adhvānamārgapratipannasyotpadyerann eḍakalomāni ākāṅkṣatā tena bhikṣuṇā pratigṛhītavyāni pratigṛhya yāvat triyojanaparamaṁ svayaṁ hartavyāny asati hartari tata uttaraṁ haren niḥsargikā pātayantikā 16

niḥsargikā pātayantikā 17

SC 57 yaḥ punar bhikṣur ajñātyā bhikṣuṇyā eḍakalomāni dhāvayed vā rañjayed vā vijaṭayed vā niḥsargikā pātayantikā 17

niḥsargikā pātayantikā 18

SC 58 yaḥ punar bhikṣuḥ svahastaṁ rūpyam udgṛhṇīyād vā udgrāhayed vā niḥsargikā pātayantikā 18

niḥsargikā pātayantikā 19

SC 59 yaḥ punar bhikṣur nānāprakāraṁ rūpyavyavahāraṁ samāpadyeta niḥsargikā pātayantikā 19

niḥsargikā pātayantikā 20

SC 60 yaḥ punar bhikṣur nānāprakāraṁ krayavikrayaṁ samāpadyeta niḥsargikā pātayantikā 20 ||

niḥsargikā pātayantikā 21

SC 61 daśāhaparamaṁ bhikṣuṇā atiriktaṁ pātraṁ dhārayitavyaṁ tata uttaraṁ dhārayen niḥsargikā pātayantikā 21

niḥsargikā pātayantikā 22

SC 62 yaḥ punar bhikṣuḥ sati pāribhogīye pātre ūnapañcabandhane anyaṁ navaṁ pātraṁ vijñāpayet kalyāṇakāmatām upādāya niḥsargikā pātayantikā | tena bhikṣuṇā tat pātraṁ bhikṣupariṣadi niḥsṛṣṭavyaṁ yas tasyāṁ bhikṣupariṣadi pātraparyantaḥ sa tasyānupradātavyaḥ idaṁ te bhikṣo pātraṁ na visarjayitavyaṁ na vikalpayitavyaṁ yāvad bhedād dhārayitavyaṁ iyaṁ tatra sāmīciḥ 22

niḥsargikā pātayantikā 23

SC 63 yaḥ punar bhikṣuḥ svayācitaṁ sūtraṁ vijñapya ajñātinā tantravāyena cīvaraṁ vāyayen niḥsargikā pātayantikā 23

niḥsargikā pātayantikā 24

SC 64 bhikṣuṁ ced uddiśya ajñātir gṛhapatir gṛhapatipatnī vā tantravāyena cīvaraṁ vāyayet tatra cet sa bhikṣuḥ pūrvam apravāritaḥ samāna upasaṁkramya taṁ tantravāyaṁ kaṁcid eva vikalpam āpadyann evaṁ vaded yad āyuṣmaṁ tantravāya jānāsi idaṁ cīvaraṁ mām uddiśya ūyate sādhv āyuṣmān etac cīvaraṁ sūtaṁ ca karotu sulikhitaṁ ca suvistṛtaṁ ca sutakṣitaṁ ca apy eva vayam āyuṣmataḥ kiṁcid eva mātram upasaṁhariṣyāmaḥ piṇḍapātaṁ vā piṇḍapātamātraṁ vā piṇḍapātasaṁvaraṁ vā evaṁ cet sa bhikṣus taṁ tantravāyaṁ saṁjñapya vā saṁjñāpya vā tataḥ paścāt kiṁcid eva mātram upasaṁhared piṇḍapātaṁ vā piṇḍapātamātraṁ vā piṇḍapātasaṁvaraṁ vā cīvarasyābhiniṣpattaye abhiniṣpanne cīvare niḥsargikā pātayantikā 24

niḥsargikā pātayantikā 25

SC 65 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoḥ pātraṁ vā cīvaraṁ vā dattvā tataḥ paścād abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍīkṛto ’nāptamanā ācchindyād ācchedayed vā ānaya bhikṣo cīvaraṁ na te bhūyo dadāmīti tena bhikṣuṇā sa vastuśeṣo niḥsṛṣṭavyo bhavati cāsya niḥsargikā pātayantikā 25

niḥsargikā pātayantikā 26

SC 66 māsaśeṣe grīṣme bhikṣuṇā varṣāśāṭīcīvaraṁ paryeṣitavyaṁ yāvad ardhamāsakṛtāsu varṣāsu dhārayitavyaṁ | arvāk ced bhikṣur māsaśeṣād grīṣmād varṣāśāṭīcīvaraṁ paryeṣeta ūrdhvaṁ cārdhamāsakṛtāsu varṣāsu dhārayen niḥsargikā pātayantikā 26

niḥsargikā pātayantikā 27

SC 67 daśāhānāgatāyāṁ pravāraṇāyāṁ bhikṣor utpadyetākālacīvaram ākāṁkṣatā tena bhikṣuṇā pratigṛhītavyaṁ pratigṛhya yāvac cīvarakālasamayān nikṣiptavyaṁ tata uttaram upanikṣipen niḥsargikā pātayantikā 27

niḥsargikā pātayantikā 28

SC 68 trayomāsānāgate kārttike pūrṇamāse ūnavarṣāraṇyako bhikṣur āraṇyakeṣu śayyāsaneṣūpagataḥ syāt sāśaṅkasaṁmateṣu sabhayasaṁmateṣu sapratibhayabhairavasaṁmateṣu ākāṁkṣatāraṇyakena bhikṣuṇā trayāṇāṁ cīvarāṇām anyatamānyatamaṁ cīvaram antargṛhe upanikṣiptavyaṁ syād āraṇyakasya bhikṣos tathārūpapratyayo bahiḥsīmaṁ gantuṁ ṣaḍrātraparamam āraṇyakena bhikṣuṇā tataś cīvarād vipravastavyaṁ tata uttaraṁ vipravasen niḥsargikā pātayantikā 28

niḥsargikā pātayantikā 29

SC 69 yaḥ punar bhikṣur jānaṁ sāṁghikaṁ lābhaṁ pariṇatam ātmanaḥ pariṇāmayen niḥsargikā pātayantikā 29

niḥsargikā pātayantikā 30

SC 70 yāni tāni bhagavatā glānānāṁ bhikṣūṇāṁ sāṁpreyāṇi pratiṣevanīyāni bhaiṣajyāny anujñātāni tadyathā sarpis tailaṁ madhu phāṇitaṁ saptāhaparamaṁ tāni glānena bhikṣuṇā saṁnidhikāraparibhogena paribhoktavyāni tata uttaraṁ paribhuñjīta niḥsargikā pātayantikā 30 ||

SC 71 uddiṣṭā mayāyuṣmantas triṁśan niḥsargikāḥ pātayantikā dharmās tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi || ||

90 pātayantikā rules

SC 72 ime punar āyuṣmanto navati pātayantikā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

pātayantikā 1

saṁprajānamṛṣāvādāt pātayantikā 1

pātayantikā 2

apakarṣavādāt pātayantikā 2

pātayantikā 3

bhikṣupaiśunyāt pātayantikā 3

pātayantikā 4

SC 73 yaḥ punar bhikṣur jānaṁ saṁghena yathādharmaṁ nikṣiptam adhikaraṇaṁ punaḥ karmaṇy utkoṭayet pātayantikā 4

pātayantikā 5

SC 74 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmasyottaraṁṣaṭpañcikayā vācā dharmaṁ deśayed anyatra vijñapuruṣāt pātayantikā 5

pātayantikā 6

SC 75 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannena pudgalena sārdhaṁ padaśo dharmaṁ vācayet pātayantikā 6

pātayantikā 7

SC 76 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannasya pudgalasyottaraṁmanuṣyadharmam ārocayed bhūtaṁ pātayantikā 7

pātayantikā 8

SC 77 yaḥ punar bhikṣur bhikṣor jānaṁ duṣṭhūlām āpattim anupasaṁpannasya pudgalasyāntike ārocayed anyatra saṁghasaṁmatyā pātayantikā 8

pātayantikā 9

SC 78 yaḥ punar bhikṣuḥ pūrvaṁ samanujñako bhūtvā tataḥ paścād evaṁ vaded yathā saṁstutānām ime bhikṣavaḥ sāṁghikaṁ lābhaṁ pariṇāmayantīti pātayantikā 9

pātayantikā 10

SC 79 yaḥ punar bhikṣuḥ prātimokṣasūtroddiśyamāne evaṁ vadet kiṁ punar ebhiḥ kṣudrānukṣudraiḥ śikṣāpadair uddiṣṭair yāni bhikṣūṇāṁ kaukṛtyāya vilekhāya viheṭhāya saṁvartantīti śikṣāvidaṇḍanāt pātayantikā 10 ||

pātayantikā 11

bījagrāmabhūtagrāmapātanāt pātayantikā 11

pātayantikā 12

avadhyānakṣipaṇāt pātayantikā 12

pātayantikā 13

anyavādaviheṭhanāt pātayantikā 13

pātayantikā 14

SC 80 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghikaṁ śayyāsanaṁ pīṭhaṁ vā mañcaṁ vā brisiṁ vā kurcaṁ vā abhyavakāśe prajñapya tataḥ prakramen noddharen noddhārayed vā pātayantikā 14

pātayantikā 15

SC 81 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghike vihāre śayyāṁ saṁstīrya vā saṁstārayed vā tataḥ prakramen noddharen noddhārayed vā pātayantikā 15

pātayantikā 16

SC 82 yaḥ punar bhikṣur abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍīkṛto ’nāptamanāḥ sāṁghikād vihārād bhikṣuṁ niṣkarṣen niṣkarṣayed vā cara pareṇa mohapuruṣa naśya tvaṁ na tvayeha vastavyam idam eva pratyayaṁ kṛtvā nānyathāt pātayantikā 16

pātayantikā 17

SC 83 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghike vihāre jānaṁ pūrvopagatāṁ bhikṣūṁ paścād āgatyānupraskadya śayyāṁ kalpayed yasya saṁbādhaṁ bhaviṣyati sa prakramiṣyatīti idam eva pratyayaṁ kṛtvā nānyathāt pātayantikā 17

pātayantikā 18

SC 84 yaḥ punar bhikṣuḥ sāṁghike vihāre uparivihāyasikuṭikāyām ahāryapādake pīṭhe vā mañce vā balena niṣīded vā nipadyed vā pātayantikā

pātayantikā 19

SC 85 yaḥ punar bhikṣuḥ saprāṇakenodakena tṛṇaṁ vā mṛttikaṁ vā siṁcet secayed vā pātayantikā

pātayantikā 20

SC 86 mahallakaṁ bhikṣuṇā vihāraṁ kārayatā yāvad dvārakośārgaḍasthāpana ālokasaṁdhibhūmiparikarm|||...|||nā dvau trayo vācchādanapathāḥ saṁcaro|||...|||vyādhiṣṭhātavyā tata uttaram adhitiṣṭhet pātayantikā ||

pātayantikā 21

SC 87 yaḥ punar bhikṣur asaṁmataḥ saṁghena bhikṣuṇīr avavadet pātayantikā 21

pātayantikā 22

SC 88 saṁmato ’trāpi bhikṣur yāvat sūryāstaṁgamanakālasamayād bhikṣuṇīr avavadet pātayantikā 22

pātayantikā 23

SC 89 yaḥ punar bhikṣur evaṁ vaded āmiṣahetor bhikṣavo bhikṣuṇīr avavadantīti pātayantikā 23

pātayantikā 24

SC 90 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇyā sārdhaṁ saṁvidhāya samānamārgaṁ pratipadyetāntato grāmāntaram api anyatra samayāt pātayantikā tatrāyaṁ samayaḥ sārthagamanīyo mārgo bhavati sāśaṅkasaṁmataḥ sabhayasaṁmataḥ sapratibhayabhairavasaṁmato ’yaṁ tatra samayaḥ 24

pātayantikā 25

SC 91 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇyā sārdhaṁ saṁvidhāyaikanāvam abhiruhed ūrdhvagāminīṁ vādhogāminīṁ vānyatra tīryakpārasaṁtaraṇāt pātayantikā 25

pātayantikā 26

SC 92 yaḥ punar bhikṣur ajñātyā bhikṣuṇyāś cīvaraṁ kuryāt pātayantikā 26

pātayantikā 27

SC 93 yaḥ punar bhikṣur ajñātyā bhikṣuṇyāś cīvaraṁ dadyāt pātayantikā 27

pātayantikā 28

SC 94 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇyā sārdham ekākī rahasi praticchanne niṣadyāṁ kalpayet pātayantikā 28

pātayantikā 29

SC 95 yaḥ punar bhikṣur ekākī mātṛgrāmeṇa sārdham abhyavakāśe niṣadyāṁ kalpayet pātayantikā 29

pātayantikā 30

SC 96 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṇīparipācitaṁ piṇḍapātaṁ paribhuṁjītānyatra prāggṛhisamārambhāt pātayantikā 30 ||

pātayantikā 31

SC 97 paraṁparabhojanam anyatra samayāt pātayantikā tatrāyaṁ samayo glānasamayaś cīvaradānakālasamayo ’yaṁ tatra samayaḥ 31

pātayantikā 32

SC 98 ekāvasathoṣitena bhikṣuṇā aglānenaikaḥ piṇḍapātaḥ paribhoktavyas tata uttaraṁ paribhuṁjīta pātayantikā 32

pātayantikā 33

SC 99 bhikṣavaḥ punaḥ saṁbahulāḥ kulāny upasaṁkrameyus tāṁś cec chrāddhā brāhmaṇagṛhapatayo yāvadarthaṁ pravārayeyuḥ pūpair vā manthair vā ākāṁkṣamāṇais tair bhikṣubhir dvau trayo vā pātrapūrāḥ pratigṛhītavyās tata uttaraṁ pratigṛhṇīyuḥ pātayantikā | dvau trīṁ vā pātrapūrāṁ pratigṛhya bahir ārāmaṁ niṣkramya santo bhikṣavaḥ saṁvedayitavyā iyaṁ tatra sāmīciḥ 33

pātayantikā 34

SC 100 yaḥ punar bhikṣur bhuktavāṁ pravāritaḥ akṛtātiriktaṁ khādanīyabhojanīyaṁ khāded vā bhuṁjīta vā pātayantikā 34

pātayantikā 35

SC 101 yaḥ punar bhikṣur jānaṁ bhikṣuṁ bhuktavantaṁ pravāritam akṛtātiriktena khādanīyabhojanīyena yāvadarthaṁ pravārayed idam āyuṣmaṁ khādeti bhuṁkṣvety āsādanaprekṣī kaccid eṣa bhikṣur muhūrtam apy āsāditaḥ syād idam eva pratyayaṁ kṛtvā nānyathā pātayantikā 35

pātayantikā 36

SC 102 gaṇabhojanam anyatra samayāt pātayantikā tatrāyaṁ samayo glānasamayaś cīvaradānakālasamayaḥ adhvānamārgasamayaḥ nāvādhirohaṇaṁ mahāsamājaśramaṇabhaktasamayo ’yaṁ tatra samayaḥ 36

pātayantikā 37

SC 103 yaḥ punar bhikṣur akāle khādanīyabhojanīyaṁ khāded vā bhuṁjīta vā pātayantikā 37

pātayantikā 38

SC 104 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁnihitaṁ khādanīyabhojanīyaṁ khāded vā bhuṁjīta vā pātayantikā 38

pātayantikā 39

SC 105 yaḥ punar bhikṣur aparigṛhītam āhāraṁ mukhadvāreṇāhared anyatrodakadantakāṣṭhābhyāṁ pātayantikā 39

pātayantikā 40

SC 106 yāni punas tāni kuleṣu praṇītabhojanāny anujñātāni tadyathā kṣīraṁ dadhi navanītaṁ sarpis tailaṁ matsyo māṁsavallūrā yaḥ punar bhikṣur evaṁrūpāṇi praṇītabhojanāny ātmārtham aglāno vijñapayet pātayantikā 40 ||

pātayantikā 41

SC 107 yaḥ punar bhikṣur jānaṁ saprāṇakam udakaṁ paribhuṁjīta pātayantikā 41

pātayantikā 42

SC 108 yaḥ punar bhikṣuḥ sabhojane kule anupraskadya āsane niṣadyāṁ kalpayet pātayantikā 42

pātayantikā 43

SC 109 yaḥ punar bhikṣuḥ sabhojane kule ekākī ekayā rahasi praticchanne niṣadyāṁ kalpayet pātayantikā 43

pātayantikā 44

SC 110 yaḥ punar bhikṣur acelakasya parivrājakasya vā parivrājikāyā vā svahastaṁ khādanīyabhojanīyaṁ dadyāt pātayantikā 44

pātayantikā 45

SC 111 yaḥ punar bhikṣur udyuktāṁ senāṁ darśanāyopasaṁkramed anyatras tathārūpapratyayāt pātayantikā 45

pātayantikā 46

SC 112 syād bhikṣos tathārūpapratyayo yenodyuktāṁ senāṁ gacched dvirātraparamaṁ tena bhikṣuṇā tatra senāyāṁ vastavyaṁ tata uttaraṁ vaset pātayantikā 46

pātayantikā 47

SC 113 dvirātraparamaṁ ced bhikṣuḥ senāyāṁ vasaty udyūthikāṁ senāṁ darśanāyopasaṁkramed dhvajāgraṁ vā balāgraṁ vā senāvyūhaṁ vā anīkadarśanaṁ vā pātayantikā 47

pātayantikā 48

SC 114 yaḥ punar bhikṣur abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍībhūto ’nāptamanā bhikṣoḥ prahāraṁ dadyāt pātayantikā 48

pātayantikā 49

SC 115 yaḥ punar bhikṣur abhiṣaktaḥ kupitaś caṇḍībhūto ’nāptamanā bhikṣos talaśaktikayā prahāram avaguret pātayantikā 49

pātayantikā 50

SC 116 yaḥ punar bhikṣur bhikṣor jānaṁ duṣṭhūlāpattiṁ praticchādayed antata ekarātram api pātayantikā 50

pātayantikā 51

SC 117 yaḥ punar bhikṣur bhikṣum evaṁ vaded ehy āyuṣmaṁ kulāny upasaṁkramiṣyāvas tatra te dāpayiṣyāmi praṇītaṁ khādanīyabhojanīyaṁ sa tasya bhikṣor adāpayitvā tataḥ paścād evaṁ vaded gaccha tvam āyuṣman na me tvayā sārdhaṁ phāṣaṁ kathā vā niṣadyā vā ekākino me phāṣaṁ kathā vā niṣadyā vā udyojanaprekṣī kaccid eṣa bhikṣur muhūrtam apy udyojitaḥ syād etad eva pratyayaṁ kṛtvā nānyathā pātayantikā 51

pātayantikā 52

SC 118 yaḥ punar bhikṣur aglāno vitapanaprekṣī abhyavakāśe jyotiḥ samindhyāt samedhayed vānyatra pratyayāt pātayantikā 52

pātayantikā 53

SC 119 yaḥ punar bhikṣur anupasaṁpannena pudgalena sārdham uttaraṁdvirātraṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pātayantikā 53

pātayantikā 54

SC 120 yaḥ punar bhikṣur dhārmike saṁghakaraṇīye cchandaṁ dattvā tataḥ paścāt kṣepadharmam āpadyeta pātayantikā 54

pātayantikā 55

SC 121 yaḥ punar bhikṣur evaṁ vadet tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi ye antarāyikā dharmās tāṁ pratiṣevato nālam antarāyāyeti sa bhikṣur bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣmann evaṁ vada tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi ye antarāyikā dharmās tāṁ pratiṣevato nālam antarāyāyeti mā bhagavantaṁ vivada mā bhagavantam abhyākhyāhi na sādhu bhagavato ’bhyākhyānaṁ bhavati na ca punar bhagavān evaṁ vaded anekaparyāyeṇa bhagavatā antarāyikā dharmāḥ samānā antarāyikā dharmā ity uktās tāṁś ca pratiṣevato ’lam antarāyāyeti niḥsṛja tvam āyuṣmann idam evaṁrūpaṁ pāpakaṁ dṛṣṭigatam evaṁ cet sa bhikṣur bhikṣubhir ucyamānas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ na cet pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya dvir api trir api samanuśiṣyamāṇas tad vastu pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet pātayantikā 55

pātayantikā 56

SC 122 yaḥ punar bhikṣur jānaṁs tathāvādinaṁ pudgalam akṛtānudharmāṇam apratiniḥsṛṣṭena pāpakena dṛṣṭigatena saṁbhuṁjīta vā saṁvased vā tena vā sārdhaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pātayantikā 56

pātayantikā 57

SC 123 śramaṇoddeśaś ced evaṁ vadet tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yat kāmāṁ pratiṣevato nālam antarāyāyeti | sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyo mā tvam āyuṣmaṁ śramaṇoddeśa evaṁ vada tathāhaṁ bhagavato dharmaṁ deśitam ājānāmi yat kāmāṁ pratiṣevato nālam antarāyāyeti mā bhagavantaṁ vivada mā bhagavantam abhyākhyāhi na sādhu bhagavato ’bhyākhyānaṁ bhavati na ca punar bhagavān evaṁ vaded anekaparyāyeṇa bhagavatā antarāyikāḥ kāmāḥ samānā antarāyikā ity uktās tāṁś ca pratiṣevato ’lam antarāyāyeti niḥsṛja tvaṁ śramaṇoddeśa idam evaṁrūpaṁ pāpakaṁ dṛṣṭigatam evaṁ cet sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir ucyamānas tat pāpakaṁ dṛṣṭigataṁ pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjed dvir api trir api samanuśāsitavyas tasya vastunaḥ pratiniḥsargāya sa yāvad dvir api trir api samanuśiṣyamāṇaḥ sacet pratiniḥsṛjed ity evaṁ kuśalaṁ no cet pratiniḥsṛjet sa śramaṇoddeśo bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyaḥ

SC 124 adyāgreṇa te śramaṇoddeśa na sa bhagavāṁ śāstā vyapadeṣṭavyo nāpy anye bhikṣavaḥ samanubandhitavyā yām apy anye śramaṇoddeśā labhante bhikṣubhiḥ sārdhaṁ dvirātraṁ sahāgāraśayyāṁ sāpi te adyāgreṇa nāsti cara pareṇa mohapuruṣa naśya tvaṁ na tvayeha vastavyam iti |

SC 125 yaḥ punar bhikṣur jānaṁs tathānāśitaṁ śramaṇoddeśam upasthāpayed vā upalāḍayed vā tena vā sārdhaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pātayantikā 57

pātayantikā 58

SC 126 yaḥ punar bhikṣu ratnaṁ vā ratnasaṁmataṁ vā svahastam udgṛhṇīyād udgrāhayed vā anyatrādhyārāmagatād vā adhyāvāsagatād vā pātayantikā adhyārāmagataṁ adhyāvāsagataṁ ratnaṁ vā ratnasaṁmataṁ vā evaṁcittenodgṛhītavyam udgrāhayitavyaṁ vā yasya bhaviṣyati sa enaṁ hariṣyati iyaṁ tatra sāmīciḥ 58

pātayantikā 59

SC 127 navacīvarapratilābhād bhikṣuṇā trayāṇāṁ durvarṇīkaraṇānām anyatamānyatamam ādātavyaṁ navasya durvarṇīkaraṇāya nīlaṁ vā kardamo vā kāḍiśāmo vā anādāya ced bhikṣus trayāṇāṁ durvarṇīkaraṇānām anyatamānyatamaṁ durvarṇīkaraṇaṁ navaṁ cīvaraṁ paribhuṁjīta pātayantikā 59

pātayantikā 60

SC 128 ardhamāsikaṁ snātram anyatra samayāt tadatikrāmataḥ pātayantikā tatrāyaṁ samayaḥ sārdho māsaḥ śeṣo grīṣmasya pūrvo māso varṣāṇām etau sārdhau dvau māsau paridāghasamayaḥ avaśiṣṭaṁ glānasamayaḥ karmasamayo vātasamayo vṛṣṭisamayo ’dhvānamārgasamayo ’yaṁ tatra samayaḥ 60 ||

pātayantikā 61

SC 129 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁcintya tīryagyonigataṁ prāṇinaṁ jīvitād vyaparopayet pātayantikā 61

pātayantikā 62

SC 130 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoḥ saṁcintya kaukṛtyam upasaṁhared viheṭhanāprekṣī kaccid asya bhikṣor muhūrtam api tāvad aphāṣaṁ bhaved idam eva pratyayaṁ kṛtvā nānyathā pātayantikā 62

pātayantikā 63

aṅgulipratodanāt pātayantikā 63

pātayantikā 64

udakaharṣaṇāt pātayantikā 64

pātayantikā 65

SC 131 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdhaṁ sahāgāraśayyāṁ kalpayet pātayantikā 65

pātayantikā 66

SC 132 yaḥ punar bhikṣur bhikṣuṁ bhīṣayed bhīṣāpayed vā antato hāsyaprekṣyam api pātayantikā 66

pātayantikā 67

SC 133 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoḥ pātraṁ vā cīvaraṁ vā kuñcikaṁ vā upānahaṁ vā sūcīgharakaṁ vā anyatamānyatamaṁ vā śrāmaṇakaṁ pariṣkāram upanidadhyād upanidhāpayed vā antato hāsyaprekṣyam api pātayantikā 67

pātayantikā 68

SC 134 yaḥ punar bhikṣur bhikṣoḥ pātraṁ vā cīvaram vā dattvā tataḥ paścād apratyuddhārya paribhuṁjīta pātayantikā 68

pātayantikā 69

SC 135 yaḥ punar bhikṣur bhikṣum amūlakena saṁghāvaśeṣeṇa dharmeṇānudhvaṁsayet pātayantikā 69

pātayantikā 70

SC 136 yaḥ punar bhikṣur mātṛgrāmeṇa sārdhaṁ saṁvidhāya samānamārgaṁ pratipadyeta antato grāmāntaram api pātayantikā 70 ||

pātayantikā 71

SC 137 yaḥ punar bhikṣuḥ steyasārthena sārdhaṁ saṁvidhāya samānamārgaṁ pratipadyeta antato grāmāntaram api pātayantikā 71

pātayantikā 72

SC 138 yaḥ punar bhikṣur ūnaviṁśativarṣaṁ pudgalaṁ bhikṣubhāvenopasaṁpādayet pātayantikā sa ca pudgalo ’nupasaṁpannas te ca bhikṣavo garhyā iyaṁ tatra sāmīciḥ 72

pātayantikā 73

SC 139 yaḥ punar bhikṣuḥ pṛthivīṁ khanyāt khānayed vā pātayantikā 73

pātayantikā 74

SC 140 caturmāsikā bhikṣuṇā pravāraṇā sādhayitavyā anyatra nityapravāraṇāyā anyatra punaḥpunaḥpravāraṇāyā anyatra pratyekapravāraṇāyā tata uttaraṁ sādhayet pātayantikā 74

pātayantikā 75

SC 141 yaḥ punar bhikṣur bhikṣubhir ucyamāna iha te śikṣāyāṁ śikṣitavyam ity evaṁ vaden nāhaṁ yuṣmākaṁ bālānāṁ mūḍhānāṁ duṣprajñānāṁ vacanenātra śikṣāyāṁ śikṣiṣyāmi anyān ahaṁ bhikṣūṁ prakṣyāmi sūtradharān vinayadharān mātṛkādharān iti pātayantikā | ājñātukāmena bhikṣuṇā tatra śikṣāyāṁ śikṣitavyaṁ bhikṣavaś ca praṣṭavyāḥ sūtradharā vinayadharā mātṛkādharāḥ | iyaṁ tatra sāmīciḥ 75

pātayantikā 76

SC 142 yaḥ punar bhikṣur bhikṣūṇāṁ kalahajātānāṁ bhaṇḍanajātānāṁ vigṛhītānāṁ vivādam āpannānāṁ tūṣṇīm upaśrutikas tiṣṭhed yad ete bhikṣavo vakṣyanti tad ahaṁ śrutvā tathānuvyāhariṣyāmīti pātayantikā 76

pātayantikā 77

SC 143 yaḥ punar bhikṣuḥ saṁghasya niścitāyāṁ kathāyāṁ vartamānāyāṁ tūṣṇīm utthāya prakramet saṁtaṁ bhikṣum anavalokya pātayantikā 77

pātayantikā 78

anādareyakāt pātayantikā 78

pātayantikā 79

surāmaireyamadyapānāt pātayantikā 79

pātayantikā 80

SC 144 yaḥ punar bhikṣur akāle grāmaṁ praviśet santaṁ bhikṣum anavalokyānyatra tathārūpapratyayāt pātayantikā 80 ||

pātayantikā 81

SC 145 yaḥ punar bhikṣuḥ sabhaktaṁ kuleṣūpanimantritaḥ pūrvabhaktaṁ paścādbhaktaṁ kuleṣu cāritram āpadyeta pātayantikā 81

pātayantikā 82

SC 146 yaḥ punar bhikṣu rājñaḥ kṣatriyasya mūrdhābhiṣiktasya aniṣkrānte rājñi anirgṛhīteṣu ratneṣu indrakīlaṁ vā indrakīlabhūmiṁ vā samatikramed anyatra tathārūpapratyayāt pātayantikā 82

pātayantikā 83

SC 147 yaḥ punar bhikṣuḥ prātimokṣasūtroddiśyamāne evaṁ vaded idānīm ahaṁ jānāmi yad ayaṁ dharmaḥ sūtragataḥ sūtraparyāpanna iti taṁ ca bhikṣavo jānīyuḥ saṁniṣaṇṇapūrvo ’yam āyuṣmāṁ dvis triḥ prātimokṣasūtroddeśe kaḥ punar vādo bhūya iti tasya punar bhikṣor nāsty ajñānān mokṣo yāṁ cāpattim āpannaḥ syāt tāṁ yathādharmaṁ kārayitavya uttarañ ca saṁvejayitavyas tasya te āyuṣmann alābho na lābhaḥ durlabdho na sulabdhaḥ yo hi nāma tvam anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddiśyamāne na satkṛtyārthīkṛtvā na gurukṛtvā na manasīkṛtvā naikāgracitto nāvahitaśrotro na sarvacetasā samanvāhṛtya śṛṇoṣi iyaṁ tasya saṁvejanāt pātayantikā 83

pātayantikā 84

SC 148 yaḥ punar bhikṣur asthimayaṁ dantamayaṁ viṣāṇamayaṁ vā sūcīgharakaṁ kārayet pātayantikā 84

pātayantikā 85

SC 149 pīṭhaṁ vā bhikṣuṇā mañcaṁ vā kārayatā sugatāṣṭāṅgulipramāṇāḥ pādāḥ kārayitavyā anyatrāraṇyās tata uttaraṁ kārayet pātayantikā 85

pātayantikā 86

SC 150 yaḥ punar bhikṣus tūlasaṁstṛtāṁ śayyām avanahed avanāhayed vā pātayantikā 86

pātayantikā 87

SC 151 varṣāśāṭīcīvaraṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ dīrghataḥ ṣaḍ vitastayaḥ sugatavitastyā tīryak sārdhe dve tata uttaraṁ kārayet pātayantikā 87

pātayantikā 88

SC 152 kaṇḍupraticchādanaṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ dīrghataś catasro vitastayaḥ sugatavitastyā tīryag dve tata uttaraṁ kārayet pātayantikā 88

pātayantikā 89

SC 153 niṣīdanaṁ bhikṣuṇā kārayatā prāmāṇikaṁ kārayitavyaṁ tatredaṁ pramāṇaṁ dīrghato vitastī dve sugatavitastyā tīryak sārdhavitastir daśānāṁ ca vitastis tata uttaraṁ kārayet pātayantikā 89

pātayantikā 90

SC 154 yaḥ punar bhikṣuḥ sugatacīvarapramāṇena cīvaraṁ kārayed uttaraṁ vā sugatacīvarāt pātayantikā | tatredaṁ sugatacīvarapramāṇaṁ dīrghato nava vitastayaḥ sugatavitastyā tīryak ṣaḍ idaṁ tatra sugatacīvarapramāṇaṁ 90 ||

SC 155 uddiṣṭā mayāyuṣmanto navati pātayantikā dharmās tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi ||

4 pratideśanīyā rules

SC 156 ime punar āyuṣmantaś catvāraḥ pratideśanīyā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti ||

pratideśanīya 1

SC 157 yaḥ punar bhikṣur aglāno ’ntargṛhaṁ piṇḍāya carantyā ajñātyā bhikṣuṇyāḥ santikāt svahastaṁ khādanīyabhojanīyaṁ pratigṛhṇīyāt tena bhikṣuṇā bhikṣūṇām antike pratideśayitavyaṁ garhaṇīyam āyuṣmantaḥ sthānam āpanno ’smi asāṁpreyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmi ayaṁ dharmaḥ pratideśanīyaḥ 1

pratideśanīya 2

SC 158 bhikṣavaḥ punaḥ saṁbahulāḥ kuleṣūpanimantritā bhuṁjīraṁs tatra ced bhikṣuṇī vyapadiśamānā sthitā syād ihaudanaṁ dehi iha sūpaṁ dehi iha bhūyo dehīti sā bhikṣuṇī bhikṣubhir evaṁ syād vacanīyā āgamaya tāvat tvaṁ bhaginī yāvad ime bhikṣavo bhuṁjantām ity ekabhikṣor api cen na pratibhāyāt tāṁ bhikṣuṇīm evaṁ vaktum āgamaya tāvat tvaṁ bhaginī yāvad ime bhikṣavo bhuṁjantām iti sarvais tair bhikṣubhir bhikṣūṇām antike pratideśayitavyaṁ garhaṇīyam āyuṣmantaḥ sthānam āpannāḥ sma asāṁpreyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāma ayaṁ dharmaḥ pratideśanīyaḥ 2

pratideśanīya 3

SC 159 yāni punas tāni saṁghasya śaikṣasaṁmatāni kulāni bhavanti śaikṣasaṁvṛtisaṁmatāni yaḥ punar bhikṣus tathārūpebhyaḥ kulebhyaḥ śaikṣasaṁvṛtisaṁmatebhyaḥ pūrvam animantritaḥ samānaḥ khādanīyabhojanīyaṁ pratigṛhṇīyāt tena bhikṣuṇā bhikṣūṇām antike pratideśayitavyaṁ garhaṇīyam āyuṣmantaḥ sthānam āpanno ’smi asāṁpreyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmi ayaṁ dharmaḥ pratideśanīyaḥ 3

pratideśanīya 4

SC 160 yāni punas tāni saṁghasyāraṇyakāni śayyāsanāni bhavanti sāśaṁkasaṁmatāni sabhayasaṁmatāni sapratibhayabhairavasaṁmatāni | yaḥ punar bhikṣus tathārūpeṣu saṁghasyāraṇyakeṣu śayyāsaneṣu pūrvapratisaṁvedakaḥ asaṁmataḥ saṁghena bahir ārāmasya svahastaṁ khādanīyabhojanīyaṁ apratigṛhya antar ārāme pratigṛhṇīyāt tena bhikṣuṇā bhikṣūṇām antike pratideśayitavyaṁ garhaṇīyam āyuṣmantaḥ sthānam āpanno ’smi asāṁpreyaṁ pratideśanīyaṁ taṁ dharmaṁ pratideśayāmi ayam api dharmaḥ pratideśanīyaḥ 4 ||

SC 161 uddiṣṭā mayāyuṣmantaś catvāraḥ pratideśanīyā dharmās tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccid sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi ||

113 śaikṣā rules

SC 162 ime punar āyuṣmantaḥ saṁbahulāḥ śaikṣā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti ||

Chapter 1

śaikṣa 1

SC 163 nātyutkṛṣṭaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.1

śaikṣa 2

SC 164 nātyavakṛṣṭaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.2

śaikṣa 3

SC 165 na vikīrṇaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.3

śaikṣa 4

SC 166 na vāsijhaḍakaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.4

śaikṣa 5

SC 167 na tālapatraṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.5

śaikṣa 6

SC 168 na hastiśuṇḍaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.6

śaikṣa 7

SC 169 na kunmāṁsapiṇḍaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.7

śaikṣa 8

SC 170 na kalāpakaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.8

śaikṣa 9

SC 171 na dundumaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.9

śaikṣa 10

SC 172 na milimaṁ cīvaraṁ nivasayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.10

śaikṣa 11

SC 173 na cūrṇasūtraṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.11

śaikṣa 12

SC 174 parimaṇḍalaṁ cīvaraṁ nivāsayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.12

śaikṣa 13

SC 175 nātyutkṛṣṭaṁ cīvaraṁ prāvariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.13

śaikṣa 14

SC 176 nātyavakṛṣṭaṁ cīvaraṁ prāvariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.14

śaikṣa 15

SC 177 na vikīrṇaṁ cīvaraṁ prāvariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.15

śaikṣa 16

SC 178 parimaṇḍalaṁ cīvaraṁ prāvariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 1.16 ||

Chapter 2

śaikṣa 17

SC 179 susaṁvṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.1

śaikṣa 18

SC 180 susaṁvṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.2

śaikṣa 19

SC 181 supraticchannā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.3

śaikṣa 20

SC 182 supraticchannā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.4

śaikṣa 21

SC 183 notkṣiptacakṣuṣo ’ntargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.5

śaikṣa 22

SC 184 notkṣiptacakṣuṣo ’ntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.6

śaikṣa 23

SC 185 alpaśabdā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.7

śaikṣa 24

SC 186 alpaśabdā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.8

śaikṣa 25

SC 187 noccagghikayā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.9

śaikṣa 26

SC 188 noccagghikayā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.10

śaikṣa 27

SC 189 notkuṭukā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.11

śaikṣa 28

SC 190 notkuṭukā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.12

śaikṣa 29

SC 191 na veṣṭitaśiraso ’ntargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.13

śaikṣa 30

SC 192 na veṣṭitaśiraso ’ntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.14

śaikṣa 31

SC 193 nāvaguṇḍikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.15

śaikṣa 32

SC 194 nāvaguṇḍikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.16

śaikṣa 33

SC 195 na kambhākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.17

śaikṣa 34

SC 196 na kambhākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.18

śaikṣa 35

SC 197 notkṛṣṭikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.19

śaikṣa 36

SC 198 notkṛṣṭikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.20

śaikṣa 37

SC 199 nātyastikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.21

śaikṣa 38

SC 200 nātyastikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.22

śaikṣa 39

SC 201 na vinyastikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.23

śaikṣa 40

SC 202 na vinyastikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.24

śaikṣa 41

SC 203 na vikṣiptikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.25

śaikṣa 42

SC 204 na vikṣiptikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.26

śaikṣa 43

SC 205 na pallatthikākṛtā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.27

śaikṣa 44

SC 206 na pallatthikākṛtā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.28

śaikṣa 45

SC 207 na bāhupracālakā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.29

śaikṣa 46

SC 208 na bāhupracālakā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.30

śaikṣa 47

SC 209 na cāṁsapracālakā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.31

śaikṣa 48

SC 210 na cāṁsapracālakā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.32

śaikṣa 49

SC 211 na śīrṣapracālakā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.33

śaikṣa 50

SC 212 na śīrṣapracālakā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.34

śaikṣa 51

SC 213 na kāyapracālakā antargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.35

śaikṣa 52

SC 214 na kāyapracālakā antargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.36

śaikṣa 53

SC 215 na hastasaṁlagnikayāntargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.37

śaikṣa 54

SC 216 na hastasaṁlagnikayāntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.38

śaikṣa 55

SC 217 na viḍaṅgikayāntargṛhaṁ pravekṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.39

śaikṣa 56

SC 218 na viḍaṅgikayāntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.40

śaikṣa 57

SC 219 na pāde pādam ādhāyāntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.41

śaikṣa 58

SC 220 na sakthni sakthy āropyāntargṛhe niṣatsyāma iti śikṣā karaṇīyā 2.42

śaikṣa 59

SC 221 na pāṇau hanum upādāyāntargṛhe niṣatsyāmo gṛhiṇo hāsyaprekṣiṇa iti śikṣā karaṇīyā 2.43 ||

Chapter 3

śaikṣa 60

SC 222 satkṛtyaudanaṁ pratigṛhīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.1

śaikṣa 61

SC 223 satkṛtya sūpaṁ pratigṛhīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.2

śaikṣa 62

SC 224 na stūpākāraṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.3

śaikṣa 63

SC 225 samatittikaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.4

śaikṣa 64

SC 226 samasūpikaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.5

śaikṣa 65

SC 227 na stūpyavaguṇṭhīkṛtaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.6

śaikṣa 66

SC 228 na vyutkaṇṭhaśaḥ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.7

śaikṣa 67

SC 229 nātimahāntam ālopaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.8

śaikṣa 68

SC 230 parimaṇḍalam ālopaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.9

śaikṣa 69

SC 231 nānāgate ālope mukhadvāraṁ vivariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.10

śaikṣa 70

SC 232 na sālopena mukhadvāreṇa vyāhariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.11

śaikṣa 71

SC 233 na kabaḍacchedakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.12

śaikṣa 72

SC 234 na śuśukkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.13

śaikṣa 73

SC 235 na cucukkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.14

śaikṣa 74

SC 236 na phuphukkārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇī yā 3.15

śaikṣa 75

SC 237 na gṛṣmakārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.16

śaikṣa 76

SC 238 nojjighrantaḥ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.17

śaikṣa 77

SC 239 na jihvāniścārakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.18

śaikṣa 78

SC 240 na hastāvalehakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.19

śaikṣa 79

SC 241 na pātrāvalehakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.20

śaikṣa 80

SC 242 na hastāvadhūnakaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.21

śaikṣa 81

SC 243 na śistavikiraṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.22

śaikṣa 82

SC 244 na sāmiṣeṇa pāṇinā pānīyasthālakaṁ pratigṛhīṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.23

śaikṣa 83

SC 245 nātmārtham aglānā odanaṁ vā sūpaṁ vā vijñāpayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.24

śaikṣa 84

SC 246 naudanena sūpaṁ praticchādayiṣyāmo bhūyaskāmatām upādāya iti śikṣā karaṇīyā 3.25

śaikṣa 85

SC 247 nāvadhyānaprekṣiṇa anantarikasya pātraṁ vyavalokayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.26

śaikṣa 86

SC 248 pātrasaṁjñinaḥ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.27

śaikṣa 87

SC 249 sāvadānaṁ piṇḍapātaṁ paribhokṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 3.28

śaikṣa 88

SC 250 na sāmiṣaṁ pātrodakam antargṛhe chorayiṣyāmo gṛhiṇam anavalokyeti śikṣā karaṇīyā 3.29 ||

Chapter 4

śaikṣa 89

SC 251 na yānādhirūḍhasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.1

śaikṣa 90

SC 252 na purato gacchataḥ pṛṣṭhato ’nugacchanta aglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.2

śaikṣa 91

SC 253 na mārgaṁ gacchato hy amārgaṁ gacchanta aglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.3

śaikṣa 92

SC 254 na sthitā niṣaṇṇasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.4

śaikṣa 93

SC 255 na nīcāsane niṣaṇṇā uccāsane niṣaṇṇasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.5

śaikṣa 94

SC 256 na niṣaṇṇā nipannasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.6

śaikṣa 95

SC 257 na veṣṭitaśirasa aglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.7

śaikṣa 96

SC 258 nāvaguṇḍikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.8

śaikṣa 97

SC 259 na kaṁbhākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.9

śaikṣa 98

SC 260 notkṛṣṭikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣa karaṇīyā 4.10

śaikṣa 99

SC 261 nātyastikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.11

śaikṣa 100

SC 262 na vinyastikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.12

śaikṣa 101

SC 263 na vikṣiptikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.13

śaikṣa 102

SC 264 na pallatthikākṛtasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.14

śaikṣa 103

SC 265 na sopānahakasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.15

śaikṣa 104

SC 266 na sapādukasyāglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.16

śaikṣa 105

SC 267 na daṇḍapāṇer aglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.17

śaikṣa 106

SC 268 na cchatrapāṇer aglānasya dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.18

śaikṣa 107

SC 269 na śastrapāṇeḥ sarvathā dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.19

śaikṣa 108

SC 270 na khaḍgapāṇeḥ sarvathā dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.20

śaikṣa 109

SC 271 nāyudhapāṇeḥ sarvathā dharmaṁ deśayiṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.21

śaikṣa 110

SC 272 na harita uccāraprasrāvaṁ kheṭaṁ śiṅghāṇakaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.22

śaikṣa 111

SC 273 na kalpika udake pāribhogīye uccāraprasrāvaṁ kheṭaṁ śiṅghāṇakaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.23

śaikṣa 112

SC 274 na sthitā aglānā uccāraprasrāvaṁ kariṣyāma iti śikṣā karaṇīyā 4.24

śaikṣa 113

SC 275 na sādhikapauruṣaṁ vṛkṣam ārokṣyāmo ’nyatra pratyayād iti śikṣā karaṇīyā 4.25 | |

SC 276 uddiṣṭā mayāyuṣmantaḥ saṁbahulāḥ śaikṣā dharmās tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi ||

7 adhikaraṇaśamathā

SC 277 ime punar āyuṣmantaḥ saptādhikaraṇaśamathā dharmā anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchanti |

adhikaraṇaśamatha 1

saṁmukhavinayārhasya saṁmukhavinayaṁ dāsyāmaḥ 1

adhikaraṇaśamatha 2

smṛtivinayārhasya smṛtivinayaṁ dāsyāmaḥ 2

adhikaraṇaśamatha 3

amūḍhavinayārhasya amūḍhavinayaṁ dāsyāmaḥ 3

adhikaraṇaśamatha 4

pratijñāvinayārhasya pratijñāṁ kārayiṣyāmaḥ 4

adhikaraṇaśamatha 5

SC 278 tatsvabhāvaiṣikārhasya tatsvabhāvaiṣikāṁ dāsyāmaḥ 5

adhikaraṇaśamatha 6

yadbhūyeṣikārhasya yadbhūyeṣikaṁ dāsyāmaḥ 6

adhikaraṇaśamatha 7

SC 279 utpannotpannāny adhikaraṇāni tṛṇaprastārakena vyupaśamayiṣyāmo dharmeṇa .i... 7 ||

SC 280 uddiṣṭā mayāyuṣmantaḥ saptādhikaraṇaśamathā dharmās tatrāham āyuṣmataḥ pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhā dvir api trir api pṛcchāmi kaccit sthātra pariśuddhāḥ pariśuddhā atrāyuṣmanto yasmāt tūṣṇīm evam evāhaṁ dhārayāmi ||

Conclusion

SC 281 uddiṣṭaṁ mayāyuṣmantaḥ prātimokṣasūtrasya | | nidānaṁ uddiṣṭāś catvāraḥ pārājikā dharmā uddiṣṭās trayodaśa saṁghāvaśeṣā dharmā uddiṣṭau dvāv aniyatau dharmau uddiṣṭās triṁśan niḥsargikāḥ pātayantikā dharmā uddiṣṭā navati pātayantikā dharmā uddiṣṭāś catvāraḥ pratideśanīyā dharmā uddiṣṭāḥ saṁbahulāḥ śaikṣā dharmā uddiṣṭāḥ saptādhikaraṇaśamathā dharmāḥ |

SC 282 etāvat tasya bhagavataḥ sūtragataṁ sūtraparyāpannam anvardhamāsaṁ prātimokṣasūtroddeśam āgacchati iti yo vā punar anyo ’py āgacched dharmasyānudharmas tatra vaḥ sahitaiḥ samagraiḥ saṁmodamānair avivadamānair ekāgrair ekoddeśair ekakṣīrodakībhūtaiḥ sukhaṁ phāṣaṁ vihartavyam iti śikṣā karaṇīyā ||

Concluding verses

SC 283 kṣāntiḥ paramaṁ tapas titīkṣā
nirvāṇaṁ paramaṁ vadanti buddhāḥ
na hi pravrajitaḥ paropatāpī
śramaṇo bhavati parān viheṭhayānaḥ Verse 1

SC 284 cakṣuṣmān viṣamānīva vidyamāne parākrame
paṇḍito jīvaloke ’smin pāpāni parivarjayet Verse 2

SC 285 nopavādī nopaghātī prātimokṣe ca saṁvaraḥ
mātrajñatā ca bhakteṣu prāntaṁ ca śayanāsanam
adhicitte samāyoga etad buddhasya śāsanam Verse 3

SC 286 yathāpi bhramaraḥ puṣpād varṇagandhāv aheṭhayan
paraiti rasam ādāya tathā grāmāṁ muniś caret Verse 4

SC 287 na pareṣāṁ vilomāni na pareṣāṁ kṛtākṛtam
ātmanas tu samīkṣeta samāni viṣamāni ca Verse 5

SC 288 adhicetasi mā pramadyata pratataṁ maunapadeṣu śikṣata
śokā na bhavanti tāyino hy upaśāntasya sadā smṛtātmanaḥ Verse 6

SC 289 sarvapāpasyākaraṇaṁ kuśalasyopasaṁpadaḥ
svacittaparyavadanam etad buddhasya śāsanaṁ Verse 7

SC 290 kāyena saṁvaraḥ sādhu sādhu vācā ca saṁvaraḥ
manasā saṁvaraḥ sādhu sādhu sarvatra saṁvaraḥ
sarvatra saṁvṛto bhikṣuḥ sarvaduḥkhāt pramucyate Verse 8

SC 291 vācānurakṣī manasā susaṁvṛtaḥ
kāyena caivākuśalaṁ na kuryāt
etāṁ śubhāṁ karmapathāṁ viśodhayann
ārādhayen mārgam ṛṣipraveditam Verse 9

SC 292 kṣiptaḥ kṣipen naiva hato na hanyād
vairaprasaṁgeṣu bhaved avairaḥ
duṣṭeṣu ca syāt satataṁ prasannaḥ
svayaṁ na kuryāt paragarhitaṁ yat Verse 10

SC 293 saptabhir lokanāyakair buddhavīrair mahātmabhiḥ
prātimokṣaḥ samuddiṣṭo nirdiṣṭaś ca maharṣiṇā Verse 11

SC 294 atra sagauravā buddhā buddhānāṁ śrāvakāś ca ye
atra sagauravā bhūtvā tathānyonyasagauravā
hrīravatrāpyasaṁpannāḥ prāpnuvanti hy asaṁskṛtam Verse 12

SC 295 ārabhadhvaṁ niṣkramadhvaṁ yujyadhvaṁ buddhaśāsane |
dhunadhvaṁ mṛtyunaḥ sainyaṁ naḍāgāram iva kuñjaraḥ Verse 13

SC 296 yo hy asmiṁ dharmavinaye apramatto bhaviṣyati
prahāya jātisaṁsāraṁ duḥkhasyāntaṁ sa yāsyati Verse 14

SC 297 yasyārthe sūtram uddiṣṭaṁ yasyārthe poṣathaḥ kṛtaḥ
tac chīlam anurakṣadhvaṁ vālāgraṁ camaro yathā Verse 15

SC 298 uddiṣṭaḥ prātimokṣaḥ kṛtaḥ samagreṇa saṁghena poṣatha iti ||

prātimokṣasūtraṁ samāptam ||